NFTs, Marketplace, Dex… Tất cả đó đều là những ứng dụng đã được làm ra bởi hợp đồng thông minh (hay smart contract) ở trên blockchain. Ở trong bài viết ngày hôm nay, chúng ta sẽ cũng nhau tìm hiểu xem Smart Contract là gì, ưu điểm nhược điểm cũng giống như những ứng dụng của hợp đồng thông minh ở trong Crypto.
Smart Contract là gì?
Smart Contract (hay Hợp đồng thông minh) là những chương trình chạy ở trên blockchain. Hợp đồng thông minh cũng giống y như là một hợp đồng kỹ thuật số bị bắt buộc phải làm bởi một bộ nội quy cụ thể. Những nội quy này là do bộ mã máy tính xác định trước mà mọi những nút (node) ở trong mạng tất cả đều phải sao chép và thực thi những nội quy đấy.
Liên quan về bản chất, Smart Contract cũng chỉ là một đoạn mã chạy ở trên một hệ thống phân tán (blockchain), cho phép làm ra những giao thức Permissionless (tức là không cần cấp phép). Caisa việc đấy có nghĩa là:
Gồm có 4 yếu tố ở một Smart Contract:
- Chủ thể hợp đồng: Là những bên tham gia trực tiếp vào hợp đồng. Ở trong đấy có những bên được cung cấp quyền truy cập kiểm soát quá trình thực thi hợp đồng.
- Điều khoản hợp đồng: Là những vấn đề thỏa thuận do những bên đề ra và chấp thuận. Chúng đã được quy định dưới dạng chuỗi và lập trình vô cùng đặc biệt.
- Chữ ký số: Những bên bắt buộc phải thỏa thuận về chữ ký số khi mà tham gia Smart Contract và làm những thao tác thông qua chữ ký số đấy.
- Nền tảng phân quyền: Khi mà đã hoàn thành xong thỏa thuận, Smart Contract sẽ được đăng tải lên nền tảng Blockchain để tiếp tục lưu trữ và phân phối báo cáo.
Bên cạnh đó, việc dùng hợp đồng thông minh loại bỏ yêu cầu đối với những bên trung gian, giúp sụt giảm khá là nhiều những chi phí hoạt động.
Mỗi một blockchain đều có một cách triển khai hợp đồng thông minh không giống nhau, thí dụ ở trên Polkadot có ink, Cosmos có WASM!,…Nổi bật nhất ở trong đấy vẫn là Smart Contract chạy trên máy ảo của Ethereum (Ethereum Virtual Machine – EVM).
Smart Contract hoạt động như thế nào?
Nói theo một cách dễ hiểu hơn là, Smart Contract hoạt động giống như một chương trình tất định. Những Smart Contract sẽ thực hiện một tác vụ cụ thể ở trong cái trường hợp nhằm thỏa mãn những điều kiện nhất định. Vì vậy, một hệ thống Smart Contract thường hay tuân thủ những câu lệnh “nếu… thì…”.
Ở trên Ethereum, những Smart Contract sẽ chịu trách nhiệm quản lý và thực hiện những hoạt động xảy ra ở trên blockchain khi những người sử dụng(address) tương tác lẫn nhau. Bất cứ một cái địa chỉ nào mà không phải là smart contract thì tất cả đều được gọi là Tài khoản độc lập (Externally Owned Account – EOA). Do đấy, smart contract sẽ do máy tính kiểm soát và EOA do người dùng kiểm soát.
Smart Contract Ethereum gồm có hai khóa công khai và một mã hợp đồng:
- Khóa công khai đầu tiên chính là khóa mà do người đã tạo hợp đồng cung cấp.
- Khóa còn lại là đại diện cho chính hợp đồng, vai trò của khóa này như một mã định danh kỹ thuật số duy nhất cho mỗi một Smart Contract.
Thông qua giao dịch blockchain thì Smart Contract đã được triển khai và chúng chỉ được kích hoạt khi mà một Tài khoản độc lập (EOA) hoặc là những Smart Contract khác gọi chúng. Tuy vậy, kích hoạt thứ nhất luôn luôn từ phía EOA (người sử dụng).
Ưu & nhược điểm của Hợp đồng thông minh
Ưu điểm
Hợp đồng thông minh chính là một bộ mã có thể lập trình, có khả năng tùy chỉnh cao và cũng có thể được thiết kế theo rất là nhiều cách không giống nhau để mà có thể cung cấp nhiều loại dịch vụ và giải pháp.
Bên cạnh đó, hợp đồng thông minh là những chương trình phi tập trung và tự thực hiện (self-executing), nhằm có thể chúng giúp tăng tính minh bạch và giảm chi phí hoạt động. Nếu như mà được triển khai theo đúng phương pháp, chúng cũng có thể giảm chi phí hành chính và tăng hiệu quả vận hành.
Nhược điểm
Smart Contract đã dựa vào hệ thống blockchain nên không thể sửa đổi và can thiệp. Một khi mà Smart Contract đã được viết ra, nếu như muốn đổi thì chỉ có một phương pháp duy nhất đó chính là viết lại một cái hợp đồng mới. Tính chất không thể nào đổi được là một ưu điểm rất lớn, tuy vậy nhưng ở một trong một số trường hợp cũng có thể đó là nhược điểm.
Tìm hiểu về Smart Contract (Hợp đồng thông minh)
Ví dụ:
Khi mà một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) có tên là “The DAO” vào năm 2016 đã bị hack, do có chút sai sót ở trong mã hợp đồng thông minh của họ nên hàng triệu ETH đã bị đánh cắp.
Do Smart Contract của họ là không có cách nào để có thể thay đổi, cho nên là những nhà phát triển không thể sửa code. Cuối cùng việc này đã dẫn tới một cuộc hard fork, tạo ra và Ethereum và Ethereum Classic.
Mặt khác, Smart Contract cũng chính là sản phẩm từ Blockchain, mà hiện tại Blockchain vẫn chưa được pháp lý bảo vệ. Vì thế cho nên là Smart Contract nếu như mà có lỗi nào xảy ra, thì người sử dụng cũng không được sự bảo vệ quyền lợi từ chính phủ.
Bên cạnh đó, đã có một số ý kiến cho rằng là những hệ thống tập trung cũng có thể cung cấp hầu hết tất cả những chức năng và biện pháp mà hợp đồng thông minh đem tới. Tuy vậy thì việc khác biệt là ở chỗ, những hợp đồng thông minh chạy ở trên một mạng ngang hàng (P2P) phân tán thay là vì ở trên một máy chủ tập trung.
Rủi ro của Smart Contract
Smart Contract chỉ là những đoạn mã chạy ở trên một Blockchain do con người đã làm ra, chúng không giỏi, chúng hoạt động theo phương pháp mà nhà phát triển đã viết ra chúng, chứ không phải là phương pháp mà nhà phát triển nghĩ rằng chúng sẽ hoạt động. Vì thế cho nên Hợp đồng thông minh vẫn có rủi ro vì bộ mã sẽ có khả năng có lỗi và bị tấn công.
Ví dụ là ở trong năm 2021 có rất nhiều vụ hack đã xảy ra, làm cho rất là nhiều những báo cáo bị thiệt hại vô cùng nặng nề.
Smart Contract
Bên cạnh đó, cái việc không có cách nào sửa đổi ở mục nhược điểm cũng là thứ đáng để chú ý. Nếu như mà không may anh em viết sai bất cứ một điều khoản nào, thí dụ như là thời gian trả token của những quỹ, team,… thì đồng nghĩa với việc là phải bắt buộc viết lại từ ban đầu.
Ứng dụng của Smart Contract trong Crypto
Về cơ bản là đa số hầu hết những ứng dụng đã được cung cấp bởi những hệ thống tập trung tất cả có thể được thiết kế tương đương và cung cấp bởi những Smart Contract ở trên blockchain.
Smart Contract đã cho phép những nhà phát triển có thể thiết kế ra nhiều trường hợp dùng không giống nhau. Thí dụ: Ví tiền điện tử để lưu trữ Token và Coin, những sàn giao dịch phi tập trung (DEX), NFT, trò chơi (gaming)…
Rủi ro khi sử dụng Smart Contract
Rủi ro nhiều nhất chính là hợp đồng thông minh có khả năng có lỗi và bị tấn công.
Do là hợp đồng không có cách nào để có thể sửa đổi nên nếu mà nhà phát triển viết sai bất kỳ một điều khoản nào thì sẽ ảnh hưởng tới tất cả hợp đồng và phải viết lại toàn bộ từ đầu hoặc cũng có thể tạo ra thiệt hại vô cùng nặng nề.
So sánh hợp đồng thông minh với hợp đồng truyền thống
Hợp đồng thông minh được giao kết bằng phương tiện điện tử, thay vì giao kết trên giấy thì dùng chữ ký điện tử và ký tay giống như là hợp đồng truyền thống.
Smart Contract đã được làm ra bởi ngôn ngữ lập trình, những điều khoản không chịu các sự can thiệp của con người nhằm giúp cho việc thực thi hợp đồng công minh và đúng hơn. Trong khi đấy thì hợp đồng truyền thống là do một tay chuyên gia pháp lý làm ra dựa vào các thông tin cụ thể, văn bản pháp luật và cần phải bên thứ 3 giúp thực thi.
Thay vì phải lưu bản hợp đồng giấy như thông thường, thì việc lưu trữ hợp đồng thông minh thuận tiện, dễ dàng hơn. Smart Contract đã được lưu trữ ở trên những nền tảng số, không lo hư hỏng, thất lạc.
Tổng kết
Như vậy chúng đã cùng nhau tìm hiểu xem Hợp đồng thông minh (smart contract) chính là gì, cũng như một số ưu điểm & nhược điểm và những ứng dụng của hợp đồng thông minh ở trong Crypto. Hãy nhanh tay bình luận ở phía bên dưới nếu như các bạn có các câu hỏi nào khác mà có liên quan tới chủ đề ở phía bên trên để Coin98 hỗ trợ ngay lập tức nhá!
Hãy đăng ký và tham gia các nhóm, channel của Tienao.com.vn ở dưới đây để có thể được bàn luận cùng những admin và rất nhiều member khác có ở trong cộng đồng: