Blend NFT là gì? Mô hình hoạt động của Blend
Cơ chế cho vay
Quy trình người sử dụng vay tiền dùng NFT để thế chấp (borrower) trên Blend được diễn ra một cách cụ thể như sau:
Người cho vay (lender) sẽ đặt các lending offer của họ theo nhu cầu, thiết lập các tiêu chí họ mong muốn khi cho vay gồm có:
- Số lượng token (ETH) họ muốn cho vay (max borrow) với mỗi NFT thế chấp.
- Bộ sưu tập (trong giới hạn những bộ sưu tập mà Blend hỗ trợ).
- Mức lãi suất (APY) mong muốn.
- Số lượng NFT cho vay tối đa.
Đổi lại, nếu như mà người có nhu cầu vay sẽ chọn lựa những khoản vay tương ứng được đề xuất bởi người cho vay.
Mô hình vay peer-to-peer này có một điểm bắt buộc cần chú ý đó là người cho vay cũng có thể khóa khoản vay bất cứ lúc nào họ muốn và lúc đấy người đi vay thế chấp NFT bắt buộc phải tìm cho ra bằng được một người cho vay mới trong một khoảng thời gian ngắn nếu không vị thế của họ chắc chắn sẽ bị thanh lý và đồng thời NFT thuộc về người cho vay.
Ở thời điểm hiện tại Blend vẫn chưa thu phí từ borrower và lender nhưng mà việc này có thể được thay đổi hoàn toàn trong quá trình governance của dự án.
Đọc thêm: NFT Finance (NFTFi) là gì? Mang thế giới tài chính vào NFT
Cơ chế đấu giá nợ và thanh lý
Vào khoảng thời gian khoản nợ hết hạn và đáo lại (khi người cho vay hiện tại quyết định 100% đóng khoản vay lại) mà người thế chấp NFT để vay (borrower) nếu như mà vẫn chưa trả hết được hoàn toàn số nợ mà họ đã vay thì họ sẽ có thêm một khoản thời gian nhất định để có thể tìm ra người cho vay mới.
Nói theo một cách cụ thể, borrower sẽ có tất cả tối đa 30 giờ đồng hồ để có thể tìm ra lender mới cho khoản vay. Vào khoản thời gian này, cơ chế tìm lender mới tự động sẽ diễn ra trong vòng 6 tiếng (với điều khoản lãi suất không đổi). Khi đấy, nếu như mà lender nào đang có offer bằng hoặc tốt hơn lender cũ (mức repayment amount/max borrow bằng hoặc cao hơn và lãi suất thấp hơn hoặc bằng) thì đồng nghĩa với việc khoản vay sẽ ngay lập tức được chuyển qua lender mới.
Ở trong trường hợp đặc biệt đó là không có cách nào để có thể tìm ra được lender mới trong vòng 6 giờ thì một cơ chế đấu giá khoản vay được gọi là “refinancing auction” sẽ diễn ra trong 1 ngày để có thể tìm lender mới (với điều khoản lãi suất thay đổi để làm cho khoản vay trở lên hấp dẫn hơn, cuốn hút hơn).
Do đấy, vị thế của vay của borrower vẫn chưa bị thanh lý ngay lập tức.
Cơ chế được diễn ra như sau.
Trong suốt khoảng thời gian đấu giá diễn ra trong 1 ngày, mức lãi suất của khoản vay sẽ nâng lên dần dần (tối đa đến 1,000% APY) theo thuật toán của Blend. Quy trình đấu giá diễn ra vô cùng thành công khi có lender mới đồng ý lấy khoản vay đó, lúc đấy:
- Lender cũ sẽ nhận được đầy đủ không thiếu một đồng nào( cả tiền gốc và tiền lãi) của khoản vay trước.
- Lender mới là bên chịu trách nhiệm hoàn toàn thanh toán khoản tiền này (chi phí mua khoản nợ).
- Ngược lại lender mới sẽ có một khoản nợ với mức lãi suất lớn hơn rất nhiều.
Quy trình đấu giá được xem là không thành công khi mức APY đạt 1,000% hoặc khi đến thời điểm 1 ngày mà không có lender mới tham gia thì Blend sẽ tiến hành thanh lý khoản vay.
Trả nợ một phần
Ở tại khoảng thời gian đáo hạn, borrower có thể trả trước một ít nợ để làm cho khoản vay có ít rủi ro hơn để có thể kéo dài thời hạn vay.
Thí dụ: bạn vay 10 ETH và giá sàn của NFT (floor price) rơi xuống mốc 10.5 ETH. Lúc này, Lender sẽ tiến hành đóng khoản vay để có thể phòng tránh những rủi ro không đáng có. Bạn cũng có thể trả 1 ETH và kéo dài khoản vay với số lượng ETH vay còn 9 ETH.
Trong trường hợp đặc biệt đó là không có lender mới tham gia lấy khoản nợ trên (đấu giá không thành công) thì quá trình thanh lý sẽ diễn ra. NFT được sử dụng nhằm để thế chấp chính thức thuộc sở hữu của lender.
Bên cạnh đó, borrower sẽ nhận được thông báo qua email khi lender tiến hành đóng khoản vay.
Các đặc điểm cơ bản của NFT Lending trên Blend
Giao dịch vay nợ ở phía bên trên Blend được thực hiện theo hình thức peer-to-peer (khác hoàn toàn so với Compound hay AAVE) do đấy dự án không chịu những rủi ro xảy ra trong các sự kiện thanh lý.
Thay vào đấy, rủi ro này được chuyển cho các lender.
Ngoài ra, việc này cũng cho phép Blend không nhất thiết cần phải dùng oracle giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn dữ liệu của các dự án oracle và chi phí vận hành.
Bởi vì Blur cũng là một NFT aggregator vì thế cho nên những mức giá và thanh khoản NFT được tổng hợp từ nhiều nguồn NFT Marketplace khác nhau. Vì thế, các lender có thể biết được thông tin chi tiết “tương đối chính xác” liên quan về thanh khoản và giá sàn hiện tại của NFT.
Các khoản vay không thanh lý ngay lập tức và cũng không có thời gian đáo hạn tạo điều kiện thuận lợi cho lender hơn khi họ không cần phải tốn chi phí để đảo nợ (thay vào đấy quy trình này sẽ được thực hiện một cách tự động).
Buy now pay later (BNPL)
Bên cạnh đó Blend cũng cung cấp cho người sử dụng một dịch vụ dùng đòn bẩy để có thể mua NFT với tài sản thế chấp là chính NFT đó (Buy now pay later – BNPL).
Nếu như mà người nào có nhu cầu dùng BNPL sẽ bắt buộc cần phải thanh toán trước một số tiền (down payment) để có thể mua NFT này và đặt bản thân vào vị thế vay nợ.
Bản chất của giao dịch này là dựa trên cơ sở trả nợ một phần đã được nhắc tới kể ở phía bên trên.
Ngay thời điểm lúc này, người mua sẽ có vai trò tương tự như borrower. Nếu như mà giá NFT tăng, họ có thể bán NFT đấy, trả nợ (cả lãi lẫn gốc) và đồng thời hưởng phần lãi từ việc NFT tăng giá.
Đổi lại, khi mà giá NFT sụt giảm, họ sẽ phải chịu, đối mặt với rủi ro thanh lý và đồng thời mất hoàn toàn số tiền down payment kể ở phía bên trên.
Lợi ích và rủi ro từ mô hình của Blend đối với thị trường NFT
NFT Lending nói chung và Blend nói riêng giúp NFT có thêm nguồn thanh khoản:
- Người bán có thể thế chấp NFT của họ để có thể vay vốn sử dụng cho các việc khác
- Người mua với cơ chế BNPL có thể đơn giản tiếp cận với các NFT blue-chip hơn
Không phải chỉ có mỗi Blend là đơn vị đầu tiên làm NFT Lending. Mà bên cạnh đó, đã có những dự án đã ra mắt trước đó từ rất sớm đó là Paraspace, BendDAO, X2Y2, NFTfi,… ( đặc biệt NFTfi hoạt động bắt đầu từ năm 2021).
Tuy nhiên, những dự án này có điểm chung đó là nhận thu hút được traction tương đối tốt. Theo đấy, trong hoàn cảnh khối lượng giao dịch NFT PFP vẫn chưa có chuyển biến tích cực thì sản phẩm này vẫn được nhà đầu tư dùng rất nhiều.
Đổi lại, khối lượng vay trên tất cả những nền tảng NFT Lending chứng kiến xu hướng tăng với sự ra mắt của Blend.
Cũng có thể thấy được rõ rằng mức tăng trưởng khối lượng vay được thúc đẩy bởi sự ra mắt Blend. Tuy vậy nhưng mà ở thời điểm hiện tại, đội ngũ phát triển đang thúc đẩy khối lượng bằng liquidity mining (cho phép người cho vay khả năng nhận BLUR khi cung cấp lending offer).
Vì vậy, nhiều khả năng nhu cầu thực sự đối với sản phẩm này trên Blend không nhiều giống như số liệu đã kể ở phía bên trên. Bên cạnh đó, việc này cũng sẽ đề ra câu hỏi cho sự tăng trưởng một cách vững trắc trong tương lai khi dự án dần dần cạn token cho liquidity mining.
Ngoài những lợi ích kể ở phía bên trên, mô hình NFT lending cũng có những rủi ro đối với cả thị trường NFT lẫn người sử dụng.
Tóm lại, nguyên nhân là do chuyển rủi ro thanh lý về bên phía lender kèm theo quy trình thanh lý có thể kéo dài đến 30 tiếng vì thế cho nên họ bắt buộc sẽ phải gánh chịu rủi ro thua lỗ khi giá NFT giảm mạnh và nhanh.
Ngoài ra, ở trong trường hợp giá giảm một cách vô cùng mạnh, lender cũng sẽ bắt buộc cần phải rao bán NFT của họ và thanh lý khoản vay để có thề thu hồi lại vốn. Việc này rất có thể sẽ tạo áp lực bán vô cùng lớn lên thị trường NFT vốn dĩ đã có lượng thanh khoản không nhiều cho mấy càng trở nên tồi tệ hơn vạn lần.
Bên cạnh đó, nếu như mà các dự án NFT Lending triển khai permissionless listing thông qua governance thì cũng sẽ đều xảy ra những rủi ro về việc thao túng giá (như đã diễn ra với Curve Finance khi dự án Mochi Inu thực hiên tấn công quản trị). Việc này sẽ làm cho người sử dụng và cả dự án chịu nhữn tổn thất vô cùng nặng nề.
So sánh Blend với các giải pháp NFT Lending khác
Ở thời điểm hiện tại, những nhà phát triển thiết kế sản phẩm NFT Lending theo 3 hướng đó là:
- Peer-to-peer lending: Giống y như mô hình hoạt động của Blend. Theo đấy, tất cả những khoản vay sẽ hoạt động độc lập với nhau. Nền tảng cũng có thể thu một ít chi phí giao dịch. Thí dụ cho mô hình này là những dự án NFTfi, Blend, X2Y2.
- Lending Pool: Dự án hoạt động giống như Compound và AAVE tuy nhiên thì tài sản thế chấp là NFT. Nếu như mà có việc cần vay vốn, người sử dụng chỉ cần thế chấp NFT vào trong một pool thanh khoản và vay tiền từ pool tương ứng với bộ sưu tập đó là xong. Thí dụ cho mô hình này là những dự án Pine, Paraspace, BendDAO.
- CDP: Hoạt động của nó giống y như là MakerDAO tuy nhiên tài sản thế chấp lại là NFT. Dự án sẽ cho phép người sử dụng có thể mint stablecoin từ NFT của họ. Thí dụ cho mô hình này có thể nhắc đến JPEGd.
Ở 2 mô hình CDP và Lending Pool, dự án sẽ bắt buộc cần phải có Oracle để có thể theo dõi, quan sát giá sàn (floor price) của các NFT để thực hiện quy trình thanh lý những lúc thật sự cần thiết.
Đổi lại với mô hình peer-to-peer lending của Blend kể ở phía bên trên, CDP và Lending Pool cũng sẽ bắt buộc cần phải có mô hình quản trị rủi ro tốt để có thể tránh tổn thất hoàn toàn ( bởi vì trách nhiệm thanh lý tài sản thuộc về họ).
Tóm lại những dự án này sẽ cần phải tính toán nhiều yếu tố một cách kỹ càng như thanh khoản lịch sử, dữ liệu giá lịch sử, … của những NFT để có thể nếu ra được tỷ lệ Collateral ratio một cách hợp lý ( bởi vì tính toán thanh khoản của NFT phức tạp, khó hơn fungible token tương đối nhiều).
Ngoài ra đối với dự án triển khai theo hình thức CDP như JPEGd, họ cũng sẽ phải bảo đảm tuyệt đối thanh khoản và peg cho stablecoin CDP để có thể bảo đảm nhu cầu vay vốn.
Tuy nhiên, trong peer-to-peer lending khi xảy ra sự kiện thanh lý, borrower sẽ phải hoàn toàn tự chịu trách nhiệm thanh khoản NFT của họ bởi vì là họ sẽ có thể nhận về tài sản thế chấp là NFT thay vì những loại tài sản thanh khoản nhiều hơn (Stablecoin, ETH, …) giống như 2 giải pháp còn lại.
Nói tóm lại là, giải pháp nào thì cũng phải có điểm yếu, điểm mạnh riêng.
Tuy vậy nhưng mà hiện tại tính theo tổng khối lượng vay thì gồm có 4 dự án hiện đang chiếm phần vô cùng lớn thị phần đấy chính là Paraspace, NFTfi, BendDAO và Blend.
Còn lại JPEGd chỉ chiếm có đúng 0.4%. Do đấy, lending pool và peer-to-peer lending hiện vẫn đang là biện pháp chính đối với snar phẩm NFT lending hiện tại.
Nói chung, Blend là một sản phẩm không mới trên thị trường, đồng thời đội ngũ phát triển cũng vẫn chưa triển khai thu chi phí từ nền tảng Lending. Tuy nhiên thì, Blend có thể cũng sẽ là một mảnh ghép vô cùng quan trọng giúp Blur có thể chiếm thị phần NFTfi với chiến lược Vampire attack.
