Cho tới thời điểm hiện tại, FRAX chính là một trong những Algorithmic Stablecoin vô cùng hiếm hoi còn hoạt động và giữ Peg một cách tốt nhất. Ở trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết liên quan về Frax Finance, xem nó là gì, phương pháp hoạt động, cũng như tương lai của dự án.
Xem thêm
- DPoS (Delegated Proof of Stake) là gì? Ưu điểm và nhược điểm của DPoS
- Satoshi Nakamoto là ai? Bỉ ẩn chưa ai giải đáp được của Bitcoin
Tổng quan Frax Finance
Frax Finance là một dự án đi tiên phong trong mô hình algorithmic stablecoin được dự trữ một phần (Fractional Algorithmic). Hệ thống của Frax Finance gồm có tất cả hai token:
- Frax (FRAX) chính là một algorithmic stablecoin được trợ giúp một phần bằng tài sản thế chấp (USDC) và đồng thời ổn định một phần theo thuật toán. 1$ chính là mục tiêu giá của FRAX, nguồn cung của FRAX có khả năng được điều chỉnh bởi cung cầu của FRAX trên thị trường thứ cấp.
- Frax Shares (FXS) là một Utility token & governance của Frax Finance. Bên cạnh đó FXS được tích lũy giá trị từ tỷ lệ FRAX không bao giờ được thế chấp, thu nhập và phí được tạo ra từ giao thức.
Frax Finance có tầm nhìn là có thể tạo ra một loại stablecoin không được phép (permissionless), có thể mở rộng, ổn định, phi tập trung và hiệu quả về vốn.
Cách hoạt động cơ bản của Frax Finance
Lúc mà Frax Finance ra mắt, tỷ lệ tài sản thế chấp bắt buộc là phải 100% (collateral ratio – CR), tức là để mint 1 FRAX thì bạn bắt buộc phải deposit 1 USDC vào hệ thống.
Sau đấy, thì giao thức sẽ bước vào giai đoạn dự trữ một phần. Bên cạnh đó CR của hệ thống sẽ thay đổi mỗi giờ dựa trên cung cầu của FRAX trên thị trường:
- Nếu FRAX giao dịch trên $1, giao thức sẽ giảm CR với bước nhảy 0.25%.
- Nếu FRAX giao dịch dưới $1, giao thức sẽ tăng CR với bước nhảy 0.25%.
Ở thời điểm hiện tại, CR đang là 82.5%, tức là FRAX được trợ giúp 17.5% bởi FXS và 82.5% bởi USDC. Việc này tức là để mint 1 FRAX, người sử dụng bắt buộc cần phải Deposit:
- $0.175 giá trị FXS, số này sẽ bị burn khỏi lưu thông.
- $0.825 giá trị USDC, số này sẽ được thêm vào collateral vault.
Tương đương với hoạt động redeem, người sử dụng sẽ nhận được 17.5% từ FXS và 82.5% từ USDC mới có thể được mint.
Giống như mình đã đề cập ở phía bên trên, CR có thể được điều chỉnh tùy thuộc vào supply & demand của FRAX ở trên thị trường.
- Khi mà nguồn cung FRAX thu hẹp ⇒ Hệ thống sẽ tăng CR ⇒ Làm tăng tỷ lệ tài sản thế chấp để mint FRAX và giảm tỷ lệ hệ thống được hỗ trợ bởi FXS.
- Khi mà nguồn cung FRAX mở rộng ⇒ Hệ thống sẽ giảm CR ⇒ Làm giảm tỷ lệ tài sản thế chấp để có thể mint FRAX và đồng thời tăng tỷ lệ hệ thống được hỗ trợ bởi FXS.
Bên cạnh đó CR thay đổi và đồng thời được kiểm soát bởi PIDController, nó đo lường mức độ thanh khoản FXS so với nguồn cung tổng thể của FRAX theo như công thức ở phía bên dưới.
Nghĩ theo một cách đơn giản hơn, PIDController nhằm mục đích bảo đảm tuyệt đối rằng khi hệ thống mint FXS mới và trả cho Redeemer, thì thị trường có đầy đủ thanh khoản để có thể hấp thụ FXS mới mà không cần phải bị trượt giá nhiều cho mấy, với giả định rằng FXS mới sẽ bị bán với giá rẻ ngay lập tức. CR sụt giảm khi thanh khoản của FXS tăng lên so với nguồn cung của FRAX & đổi lại.
Tuy nhiên thì việc thay đổi CR có lúc sẽ làm cho giao thức lâm vào tình trạng dư thừa, không còn quan trọng hoặc thiếu tài sản thế chấp.
Thí dụ đơn giản:
- Ở khoảng thời gian T+0, CR chính là 80% và có 100M FRAX trên thị trường. Trong đấy, 80% giá trị của 100M FRAX được thế chấp bằng USDC, tương đương 80M USDC.
- Ở thời điểm T+1, CR nâng lên 80.25%. Khoảng thời gian này, trong hệ thống vẫn chỉ đang có $80M giá trị USDC được lưu trữ trong collateral vault. Hiện hệ thống đang phải đối diện với tình trạng thiếu $250K giá trị USDC tài sản thế chấp.
Riêng đối với những tình huống đặc biệt này, Frax dùng hai chức năng được mọi người gọi là “RECOLLATERALIZE” và “BUYBACK” chi tiết như sau:
- Khi mà hệ thống không có đầy đủ tài sản thế chấp so với CR của nó, Frax Finance cho phép bất cứ một ai đều có thể thêm số lượng tài sản thế chấp bổ sung thật sự cần thiết để có thể đổi lấy FXS mới cộng với một tỷ lệ thưởng.
- Đổi lại, khi hệ thống có đầy đủ tài sản thế chấp thì Frax Finance cho phép bất cứ FXS holders nào dùng chức năng buyback để có thể trao đổi lượng giá trị tài sản thế chấp dư thừa, không quan trọng trong hệ thống Frax Finance cho FXS, sau đấy thì giao thức sẽ burn lượng FXS đó đi.
Các thành phần của Frax Finance
Dựa hoàn toàn vào timeline phát triển Frax Finance, chúng ta cũng có thể chia Frax Finance ra làm 2 phần đó là:
- Frax V1: Mục tiêu đó là phát triển những chức năng cơ bản nhất Frax Finance, đảm bảo tuyệt đối 100% chúng hoạt động một cách ổn định và không có rủi ro.
- Frax V2: Trên cơ sở của V1, dự án tập trung chú ý vào việc nâng cao hiệu quả dùng vốn & thanh khoản cho hệ thống của Frax Finance – FXS & FRAX. Bên cạnh đó cung cấp nhiều trường hợp dùng không giống nhau cho FRAX & FXS, capture value cho FXS dựa trên các khuyến khích kinh tế phù hợp.
Frax V1
Frax V1 gồm có những module cơ bản là:
- Redeem FRAX & Minting.
- Recollateralize & Buyback.
- Liquidity mining program.
Frax V1 bảo đảm 100% cung cấp cho người sử dụng khả năng tạo ra các algorithmic stablecoin, được ổn định một phần bởi FXS & được thế chấp bởi một phần bởi USDC.
Bên cạnh đó, thông qua liquidity mining, Frax Finance cũng bootstrapping được thanh khoản cho FRAX & FXS. Cho FRAX vào một vài ứng dụng DeFi đầu tiên.
Frax V2
Frax V2 gồm có rất nhiều tính năng nhỏ riêng lẻ, vì thế cho nên mình sẽ gộp hết chung lại với nhau để cho mọi người có thể dễ nắm bắt hơn:
1. Algorithmic Market Operations (AMOs)
Theo như định nghĩa từ Frax Finance, AMOs chính là những hợp đồng tự quản có thể ban hành những chính sách tiền tệ FRAX tùy thích, miễn là nó không bao giờ làm giảm giá FRAX khỏi peg 1$.
Nghĩ theo một cách dễ hiểu hơn, AMOs có thể được coi là những chiến lược optimize yield được xây dựng trên nền tảng của Frax V1, trong đấy AMOs sẽ có thể tận dụng collateral trong suốt quá trình minting FRAX để có thể kiếm yield từ những DeFi protocol, thay vì là để cho chúng ở yên trong collateral vaults.
Bên cạnh đó Frax Finance cho phép bất cứ một ai đều có thể đề xuất chiến lược AMO thông qua quản trị và đồng thời nếu như mà chiến lược đó có lợi cho hệ sinh thái Frax, thì chiến lược khả năng vô cùng cao sẽ được thông qua. Điều kiện tiên quyết đó chính là collateral bắt buộc phải được lấy lại ngay bất kỳ một lúc nào cần dùng tới. Bên cạnh đó, những chiến lược AMOs bắt buộc phải có nguồn cung FRAX thích hợp & không làm giảm giá FRAX khỏi peg 1$.
Hiện nay, đã có tương đối nhiều AMOs được cho vào hoạt động thuộc điển hình như: AMO Curve, AMO Controller,… và kết quả hoạt động cuối cùng của chúng cực kỳ tốt khi giúp hệ thống của Frax Finance tận dụng được $268M giá trị collateral nhàn rỗi (CR là 82.5% $ 339.468M FRAX supply), ngoài ra thanh khoản của FRAX với FXS cũng tăng tương đối nhiều.
2. veFXS & Gauge
veFXS chính là một trường hợp dùng bổ sung của FXS token, nó dựa hoàn toàn trên cơ chế veCRV của Curve.
Người sử dụng có thể staking & lock FXS của họ để có thể nhận về veFXS (một thí dụ đơn giản: 100 FXS stake & lock 12 tháng sẽ nhận về 175 veCRV, lock & stake 4 năm trả về 400 veFXS). veFXS không thể nào giao dịch cũng như không thể nào chuyển nhượng trên thị trường.
Incentive cho veFXS gồm có:
- Farming: Farming Boosts.
- Yield: 50% lợi nhuận từ các AMOs được dùng distribute và buyback FXS cho veFXS holder.
- Governance: Voting & create proposal.
- Voting reward được phân bổ cho các pool liquidity farming.
Ở trong tương lai có một số incentive cho veFXS đó chính là bỏ phiếu theo trọng số cho incentive được nhận từ các AMO, kiếm thêm một cách kỹ càng lợi nhuận ở các AMO riêng lẻ, delegate voting power, tính năng mới.
Frax Finance tích lũy giá trị cho FXS như thế nào?
Về mặt quản trị, FXS cung cấp đầy đủ cho holder quyền quản trị hệ thống như thêm hoặc tùy chỉnh các nhóm tài sản thế chấp, đặt minting/redeem fee và đồng thời thay đổi hoàn toàn tốc độ làm mới của CR,…
Bên cạnh đó, FXS còn có thể được tích lũy giá trị từ số lượng FRAX không được thế chấp trong hệ thống, platform fee (minting & redeem fee), AMO revenues, utility khác. Ở trong phần dưới đây mình nói rõ một số điểm nổi bật cho mọi người:
Trước hết, stake & khóa FXS trong veFXS cho holder những quyền lợi như:
- Governance: Voting & create proposal.
- Farming: Farming Boosts.
- Yield: 50% lợi nhuận từ các AMOs được dùng buyback FXS và distribute cho veFXS holder.
- Voting reward được phân bổ cho các pool liquidity farming (Gauge).
Bên cạnh đó, thời gian khóa FXS vô cùng lâu (thời gian holders khóa FXS trong veFXS trung bình là 1.29 năm) sẽ giúp cho có thể Hạn chế việc bán phá giá FXS ⇒ hạn chế tốc độ lưu thông của FXS trên thị trường. Phía dưới những Stats chính của veFXS:
Thứ hai, FXS được tích lũy giá trị từ số lượng FRAX không bao giờ được cắm. Việc này tức là như thế nào?
Lúc mà Frax Finance tiến vào giai đoạn phân đoạn và CR giảm dưới 100%. Khi người sử dụng muốn mint 1 FRAX, họ sẽ bắt buộc phải cần tới một lượng FXS nhất định. Sau đấy, số FXS này sẽ được burn ra khỏi hoàn toàn vòng lưu thông và đồng thời tích lũy giá trị cho FXS, ở đây mọi người sẽ có thể thấy nó khá là giống với hình thức mua lại cổ phiếu trong tài chính truyền thống.
Miễn là demand side của FRAX vẫn lớn thì sẽ phát sinh nhu cầu mua FXS trên thị trường thứ cấp. Ở trong thực tế, FXS vẫn đang ở trong khoảng thời gian giảm phát (Total Supply ở genesis là 100M, hiện tại tầm 98.4M). Việc này đa số là do sự tăng trưởng demand từ việc mint FRAX.
Thứ 3, tổng tất cả lợi nhuận từ các AMOs sẽ được sử dụng nhằm để mua lại FXS trên thị trường:
- 1/2 burn khỏi lưu thông.
- 1/2 được phân phối lại cho veFXS.
Nếu như mà giá FXS thấp hơn khá nhiều so với giá trị thật của nó, doanh thu từ AMOs sẽ burn nhiều FXS hơn.
Tương lai của Frax Finance
Nếu như mà mọi người tập trung chú ý, mô hình của Frax Finance có phần giống với mô hình của một dự án algorithmic stablecoin thành công trên thị trường, đấy chính là Terra stablecoin của Terra.
Ở Terra (LUNA), biến động của terra stablecoin được hoàn toàn hấp thụ bởi LUNA vì thế cho nên mức độ rủi ro sẽ cao hơn rất nhiều. Ở trong trường hợp đặc biệt, nếu như LUNA không có đủ để thanh khoản để hấp thụ nguồn supply dư thừa, không quan trọng của Terra stablecoin khi co hẹp lại, thì đồng nghĩa với việc hệ thống sẽ bị lạm phát một cách nặng nề, tăng thương hoặc thậm chí là sụp đổ hoàn toàn.
Bên cạnh đó Model của Frax Finance có mức độ an toàn hơn rất nhiều so với Terra stablecoin của Terra, lúc mà chỉ một phần biến động của FRAX được FXS hấp thụ, phần còn lại sẽ được thế chấp bằng stablecoin có một độ ổn định cao là USDC. Bên cạnh đó, CR được co giãn dựa trên cung cầu của FRAX, khi mà CR có xu hướng giảm, nhu cầu FRAX tăng và % FRAX được ổn định bằng FXS sẽ tăng lên và đổi lại.
Mọi người cũng có thể thấy mặc dù là Terra hay Frax Finance, một vấn đề hết sức quan trọng cần quan tâm chú ý tới nhiều nhất đó chính là thanh khoản token được sử dụng nhằm để có thể hấp thụ nguồn cung của Stablecoin khi nó co hẹp. Đối với AMOs của Frax Finance, dự án chỉ tập trung chú ý vào việc nâng cao hiệu quả dùng vốn và đồng thời tăng cường thanh khoản cho cả FXS & FRAX.
Ở trong tương lai, nếu như mà Frax Finance muốn tiến xa hơn nữa, họ bắt buộc phải bootstrapping demand side cho FRAX bằng những ứng dụng thực sự và đồng thời đây cũng là phương pháp đã giúp cho Terra stablecoin có thể thành công được giống như ngày hôm nay.
Tìm hiểu: Phân tích mô hình hoạt động Terra (LUNA)
Tổng kết
Ở phía bên trên chính là một vài suy nghĩ của chính bản thân mình về Frax Finance và tương lai của dự án. Nếu như mà mọi người có chỗ nào chưa hiểu hay có các câu hỏi khác liên quan trực tiếp tới chủ đề ở phía bên trên, thì hãy nhanh tay comment ở phía dưới bài viết để được Tienao.com.vn hỗ trợ ngay cho mọi người nhé!
Và hãy đừng quên theo dõi tienao.com.vn để có thể được cập nhật tất cả thông tin mới nhất liên quan về đồng coin/token, sản phẩm, các dự án, cùng các tin tức nổi bật trong hệ sinh thái DeFi!
Bên cạnh đó hãy tham gia và đăng ký những nhóm, channel của Tienao.com.vn phía dưới đây để có thể được bàn luận một cách kỹ càng cùng những admin và nhiều member khác ở trong cộng đồng:
Disclaimer: Tất cả những thông tin trên bài viết chỉ nhằm mục đích chia sẻ những trải nghiệm trên thị trường và không được coi là lời khuyên đầu tư. Đầu tư Crypto là một hình thức đầu tư mạo hiểm và chỉ nên tham gia với số vố có thể mất.