Key Insights
- Oracle chính là giải pháp giúp cho những dự án Web3 có thể tiếp cận trực tiếp với nguồn dữ liệu từ bên ngoài và đồng thời giúp những nguồn dữ liệu bên ngoài tiếp cận với dữ liệu của blockchain.
- Giải pháp oracle phi tập trung (decentralized oracle) chính là vô cùng cần thiết để có thể đảm bảo chất lượng đầu vào của dữ liệu và giảm khả năng bị tấn công cục bộ
- Decentralized oracle kết hợp với smart contract giúp mở ra nhiều ứng dụng mới.
- Dẫn đầu thị trường oracle chính là Chainlink, các cập nhật của dự án chính là thông tin mà người sử dụng nên quan tâm chú ý.
Xem thêm
- DAG (Directed Acyclic Graph) là gì? Thông tin chi tiết của DAG trong Crypto
- PoA (Proof of Authority) là gì? Phương pháp hoạt động của thuật toán PoA
Oracle là gì?
Theo như mình đã cập nhật ở phía bên trên thì Oracle chính là biện pháp giúp những dự án Web3 có thể tiếp cận trực tiếp với nguồn dữ liệu từ bên ngoài và đồng thời cũng giúp các nguồn dữ liệu bên ngoài tiếp cận với dữ liệu của blockchain. Bên cạnh đó Blockchain không có oracle giống với máy tính không có internet, mặc dù là có thể hoạt động một cách bình thường nhưng mà chỉ khi kết hợp tất cả hai yếu tố chúng mới có thể phát huy được tối đa tiềm năng.
Vai trò của Oracle với blockchain
Bản chất mạng lưới blockchain chính là một mạng lưới độc lập. Tất cả những thông tin được xác thực chính là có giá trị bởi các máy tính có trong hệ thống (node) theo thuật toán đồng thuận trên blockchain. Bên cạnh đó thiết kế của này cho phép đảm bảo tính bảo mật và đáng tin cậy tuy nhiên thì ngược lại làm cho việc giải quyết dữ liệu từ bên ngoài với các node gặp thêm nhiều khó khăn, gian khổ.
Thí dụ để giải đáp câu hỏi: “Giá Bitcoin hiện tại là bao nhiêu?”, nguyên nhân bởi vì có nhiều node nên sẽ dẫn đến tình trạng mỗi node tìm một nguồn dữ liệu khác nhau để xác minh. Vì thế cho nên từ một câu hỏi dễ dàng, hiện tại bài toán đang dần dần trở nên vô cùng phức tạp là làm thế nào để xác minh nguồn dữ liệu đó là đúng và làm như thế nào để có thể biết đâu là nguồn dữ liệu chính xác.
Việc tìm giải đáp cho bài toán kết nối dữ liệu từ bên ngoài tới blockchain và đổi lại trở thành một trong những vấn đề vô cùng quan trọng của crypto. Bên cạnh đó Oracle cung cấp đầy đủ giải pháp cho bài toán ở phía bên trên, theo đấy những node sẽ xác minh giao dịch với mặc định dữ liệu được cung cấp bởi oracle là đúng.
Có tất cả 4 loại hình blockchain oracle tương ứng với các loại hình liên lạc giữa blockchain với nguồn dữ liệu bên ngoài có thể kể tới như:
- Output Oracles: Cho phép smart contract gửi lệnh để có thể thực thi một tác vụ nào đó với hệ thống off-chain
- Cross-chain Oracles: Cho phép di chuyển tài sản và dữ liệu giữa các blockchain
- Compute-Enabled Oracles: Cho phép dùng tài nguyên off-chain để giải quyết những tác vụ on-chain.
- Input Oracles: Cho phép có thể truy xuất dữ liệu off-chain và đồng thời gửi chúng vào blockchain
Điểm yếu của oracle và tầm quan trọng của oracle phi tập trung
Bên cạnh đó Oracle cung cấp biện pháp cho việc xác minh dữ liệu ngoài chuỗi tuy nhiên thì lại có một vấn đề mới. Làm sao ta có thể tin tưởng dữ liệu được cung cấp bởi oracle? Hãy bình luận ý kiến của mình ở phía dưới bài viết nhé!
Bản chất của oracle hoạt động giống như một hệ thống liên lạc giữa blockchain và nguồn dữ liệu. Vậy thì nếu như mà nguồn dữ liệu mà oracle đó kết nối cung cấp dữ liệu không đúng hoặc gặp sự cố sẽ tạo nên những ảnh hưởng vô cùng tiêu cực đến kết quả đầu ra của dapp.
Thí dụ: Giả sử một người đang thế chấp 1 BTC ở giá 20,000 USD để vay có thể 15,000 USD trên một lending protocol, nếu như mà giá BTC mà oracle lending protocol đó dùng cung cấp mức giá BTC là 10,000 USD. Tài sản thế chấp của người sử dụng sẽ hoàn toàn bị thanh lý.
Việc phụ thuộc nhiều vào một oracle để có thể cung cấp dữ liệu tạo thành mắt xích yếu trong mạng lưới. Nếu như mà một mạng lưới phi tập trung giải quyết giá trị giao dịch hàng tỷ đô phải phụ thuộc hoàn toàn vào một oracle tập trung có thể gặp sự cố bất cứ lúc nào.
Oracle trở thành một mắt xích yếu nếu chỉ phụ thuộc vào một hoặc một số ít cung cấp dữ liệu
Oracle phi tập trung (decentralized oracle) chính là mô hình cung cấp dữ liệu giúp có thể vượt qua hạn chế kể ở phía bên trên. Nói chung về cơ bản decentralized oracle giúp hạn chế sự phụ thuộc vào một oracle hoặc một nguồn dữ liệu nào đó, giúp có thể giảm rủi ro bị tấn công cục bộ.
Bên cạnh đó có rất nhiều phương pháp thiết kế cho mô hình oracle phi tập trung tuy nhiên thì nổi bật trong số đó có thể kể đến là Decentralized Oracle Network (DON) của Chainlink. DON căn bản là tập hợp của nhiều oracle được kết nối với nhiều nguồn dữ liệu không giống nhau, tập hợp dữ liệu sẽ được xác minh với nhau để cho ra kết quả tốt nhất.
Tính tới thời điểm hiện tại mô hình DON của Chainlink đã trở thành tiêu chuẩn cho nhiều dự án oracle như Band Protocol, Pyth Network,…
Hướng tiếp cận của Chainlink với vấn đề oracle
Ứng dụng của Oracle
Data feed chính là sản phẩm chính mà oracle cung cấp. Data feed cung cấp thông tin cho các dự án dùng từ các ứng dụng, dịch vụ của bên thứ 3. Thí dụ như số lượng token đang được stake, thông tin về thời tiết, thông tin chi tiết liên quan về giá gas của Ethereum, hiện tại giá BTC bằng bao nhiêu USDT?,…
Sự kết hợp hoàn hảo của decentralized và smart contract oracle chính là tiền đề vô cùng quan trọng cho sự phát triển của nhiều lĩnh vực trong crypto như:
- Thanh toán
- Bảo hiểm
- Gaming & NFT
- Quản trị
- Tài chính phi tập trung (DeFi)
- Xác minh và danh tính
- Và nhiều ứng dụng khác.
Trong số lĩnh vực ở phía bên trên, tài chính phi tập trung (DeFi) chính là ứng dụng thể hiện rõ ràng và quan trọng nhất vai trò của oracle với người sử dụng ở thời điểm hiện nay. Có thể kể tới một vài ví dụ về ứng dụng của oracle với DeFi như:
- Cung cấp giá của các loại tài sản backed cho stablecoin nhằm để có thể đảm bảo giao thức có các hoạt động tái cân bằng để giữ tỷ lệ peg.
- Cung cấp giá tài sản cho các dự án phái sinh
- Cung cấp giá tài sản trên các Lending protocol để có thể đảm bảo lượng tài sản vay và tỷ lệ thế chấp của người sử dụng.
- Và nhiều ứng dụng khác
Đồng thời DeFi đã khai phá tiềm năng của smart contract khi kết hợp với decentralized oracle và từ đấy trở đi làm tiền đề cho những bước phát triển vượt bậc sau này của crypto.
TVL của DeFi có lúc vượt qua mốc 170 tỷ USD – Nguồn: DeFiLlama
Chainlink – dự án Oracle đứng đầu thị trường
Chainlink chính là một mạng lưới Oracle phi tập trung. Dự án đóng vai trò là phần mềm trung gian giữa các nguồn dữ liệu bên ngoài và các hợp đồng thông minh, ngoài ra nó còn cho phép những hợp đồng thông minh có thể truy cập an toàn vào nguồn dữ liệu ngoài chuỗi.
Được phát triển một cách mạnh mẽ từ tháng 9 năm 2017 và đồng thời ra mainnet trong tháng 5 năm 2019. Việc phát triển từ khi những khái niệm liên quan về DeFi còn quá xa lạ cho ta thấy được tầm nhìn của team Chainlink nhằm hướng đến mục tiêu phát huy tối đa khả năng của smart contract. Hiện tại Chainlink đã trở thành một thành tố vô cùng quan trọng cho sự tăng trưởng của con sóng tài chính phi tập trung và cả những lĩnh vực khác.
Có thể kể tới một số thành tựu nổi bật của Chainlink đó là:
- Gần 1500 dự án dùng giải pháp của chainlink
- Có tất cả hơn 20,000 tỷ USD trị giá tài sản được đảm bảo bởi Chainlink oracles. Từ đầu năm 2022 tới ngày 1 tháng 10 năm 2022, trị giá tài sản được đảm bảo bằng Chainlink oracles là 6,180 tỷ USD
- 90 nhà cung cấp dữ liệu
- Có tất cả hơn 4.2 tỷ điểm dữ liệu được gửi bởi Chainlink lên on-chain
So sánh một cách công bằng Chainlink với những đối thủ đứng sau, số lượng dự án dùng giải pháp oracle của Band protocol ở thời điểm hiện tại là 28 dự án. Pyth Network chính là dự án nhận được nhiều sự quan tâm, chú ý gần mới đây, con số này là 72.
Từ so sánh tương quan, ta có thể thấy được một cách rõ ràng khoảng cách vô cùng lớn của Chainlink so với các dự án oracle đứng sau. Ở thời điểm hiện tại Chainlink đang chiếm phần lớn thị phần của mảng oracle do đấy những nước đi của dự án sẽ có nhiều ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường.
Lời kết
Oracle chính là thành phần cực kỳ quan trọng để các smart contract platform phát huy được tối đa tiềm năng của mình. Thị trường oracle ở thời điểm hiện tại đang được dẫn đầu bởi Chainlink và đồng thời các cập nhật của dự án là một điểm mà người sử dụng nên quan tâm, chú ý. Nếu như mà anh em thấy bài viết này hay thì hãy chia sẻ cho những anh em khác cùng biết nhé!