Những tội phạm tài chính hay lợi dụng crypto để có thể thực hiện hành vi rửa tiền bởi tính chất ẩn danh của thị trường này, vì thế cho nên việc tuân thủ quy luật AML trong crypto càng phải được quản lý một cách chặt chẽ hơn.
Vậy AML là gì? Chống rửa tiền quan trọng như thế nào trong crypto? KYC và AML có gì khác nhau? Hãy xem hết bài viết để biết được câu trả lời nhé!
Bắt đầu tìm hiểu thôi
Xem thêm
- LayerZero là gì? Biện pháp Omnichain cho những blockchain
- Cross-chain Bridge là gì? Con đường tơ lụa giữa các blockchain
AML là gì?
AML (Anti-Money Laundering, hay chống rửa tiền) chính là hệ thống những điều luật, quy định và thủ tục được thiết lập bởi Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính Quốc tế (FATF) nhằm để có thể ngăn chặn những hành vi xấu liên quan trực tiếp tới rửa tiền.
Quy trình AML đề nghị những tổ chức tài chính bắt buộc cần phải thực hiện xác minh danh tính (KYC) khách hàng, bên cạnh đó cần phải giám sát 100% những giao dịch của họ để kịp thời phát hiện và giải quyết những hoạt động đáng ngờ mang tính chất rửa tiền.
Trong thị trường crypto, AML cũng được áp dụng trên các sàn giao dịch tập trung (CEX) để có thể ngăn các tội phạm tài chính rửa tiền thông qua tiền ảo.
Quy trình rửa tiền trong crypto
Từ trước cho đến nay trong thị trường tài chính, rửa tiền chính là hành vi của tổ chức, cá nhân nhằm hợp pháp hóa nguồn gốc của tài sản do phạm tội mà có. Nghĩ theo một cách đơn giản hơn những tội phạm sẽ tìm đủ phương pháp để có thể biến đổi thu nhập phi pháp (hay còn gọi là tiền bẩn) thành tài sản mà các cơ quan chính phủ không thể truy ra nguồn gốc phi pháp ấy.
Như mình được biết việc rửa tiền thường sẽ được thực hiện bởi những đối tượng dưới đây:
- Những người tham nhũng.
- Những người muốn trốn và tránh thuế.
- Những người buôn lậu (lao động bất hợp pháp, ma túy, vũ khí…).
Trong thị trường crypto, các tội phạm tài chính thường lợi dụng tính chất ẩn danh của tiền điện tử để có thể thực hiện hành vi rửa tiền. Quy trình rửa tiền thông qua tiền ảo sẽ diễn ra như sau:
Giai đoạn thứ nhất: Sắp xếp. Sau khi thu thập tiền bẩn từ các hoạt động phạm pháp ở thị trường tài chính truyền thống, tội phạm sẽ dùng chúng để có thể mua tiền ảo trên các sàn giao dịch crypto.
Giai đoạn thứ hai: Phát tán. Tội phạm dùng những dịch vụ trong crypto để có thể tạo ra nhiều giao dịch khó, phức tạp, nhằm để loại bỏ sự liên kết với nguồn gốc số tiền và làm cho nó khó để truy xuất được. Qua đấy xóa bỏ tất cả những vết tích nguồn gốc của tiền bẩn.
Giai đoạn thứ ba: Quy tụ. Tội phạm sẽ chuyển tiền ảo thành tiền fiat (tiền pháp định) thông qua nhiều thủ thuật khác nhau nhằm hợp pháp hóa số tiền. Có thể kể đến một vài phương pháp như:
- Đầu tư vào các dự án ICO để chuyển đổi số tiền đó thành lợi nhuận từ thương vụ đầu tư hợp pháp.
- Xin giấy phép kinh doanh hoặc thành lập doanh nghiệp nước ngoài, cung cấp dịch vụ và chấp nhận thanh toán bằng tiền ảo. Sau đó chuyển đổi tiền ảo thành tiền pháp định thông qua các dịch vụ ngân hàng nước ngoài.
Lịch sử hình thành đạo luật chống rửa tiền (AML)
Đạo luật Bảo mật Ngân hàng (Bank Secrecy Act – BSA) chính là đạo luật chống rửa tiền (AML) thứ nhất trên thế giới và đồng thời được áp dụng ở Hoa Kỳ từ năm 1970. Trừ việc đề nghị những ngân hàng ở Hoa Kỳ bắt buộc cần phải báo cáo các khoản tiền gửi lớn hơn 10,000 USD, luật cũng đề nghị xác định các cá nhân thực hiện giao dịch và giám sát một cách chặt chẽ hồ sơ giao dịch.
Năm 1989, tổ chức FATF được thành lập nhằm để thiết lập các tiêu chuẩn phòng chống rửa tiền trên toàn cầu. FATF đã mở rộng phạm vi của mình để có thể đẩy mạnh những điều luật liên quan trực tiếp tới AML và CTF (Counter-Terrorist Financing – chống tài trợ khủng bố*) ngay sau vụ tấn công 11/9 vào Hoa Kỳ.
*Tài trợ khủng bố chính là hành vi huy động, hỗ trợ tiền hoặc tài sản dưới bất kỳ hình thức nào cho tổ chức, cá nhân khủng bố.
FATF là gì?
FATF (Financial Action Task Force) chính là Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính Quốc tế. Đây là một lực lượng không thể nào thiếu được về chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CTF) trên quốc tế, được thành lập vào tháng 7/1989 với 36 quốc gia thành viên.
Nhiệm vụ của FATF là thiết lập các tiêu chuẩn, phát triển và thúc đẩy các chính sách quốc gia và quốc tế liên quan trực tiếp tới AML và CTF.
Theo đấy, có bốn chức năng chủ yếu của FATF đó chính là:
- Theo dõi tiến độ thực hiện những biện pháp chống rửa tiền của các quốc gia thành viên.
- Tổng kết và báo cáo về xu hướng, thủ đoạn rửa tiền và các biện pháp chống rửa tiền.
- Thúc đẩy việc chấp thuận và thực hiện đầy đủ tất cả những khuyến nghị, tiêu chuẩn của FATF về chống rửa tiền trên toàn thế giới.
- Thu hút những tổ chức có liên quan và những quốc gia thành viên trên toàn cầu tham gia chống tài trợ khủng bố và chống rửa tiền.
Luật AML ở các quốc gia
Cho tới thời điểm hiện tại, mỗi một quốc gia trên thế giới đều thành lập các tổ chức và hệ thống luật AML riêng để có thể chống rửa tiền và tài trợ khủng bố, dựa trên các quy định của FATF. Có thể nhắc tới như:
- Tại Vương quốc Anh (UK), các quy định liên quan về AML/CTF được quản lý và điều chỉnh bởi Cơ quan Quản lý Tài chính (Financial Conduct Authority – FCA). Đây chính là tổ chức phi chính phủ và đồng thời chịu trách nhiệm liên quan về các hoạt động của thị trường tài chính của Anh.
- Tại Hồng Kông, Cơ quan Tiền tệ Hồng Kông (Hong Kong Monetary Authority – HKMA) chịu trách nhiệm quản lý và ban hành luật AML/CTF.
- Tại Hoa Kỳ (US), Mạng lưới Chống tội phạm tài chính (Financial Crimes Enforcement Network – FinCEN) chính là cơ quan quản lý chính của đạo luật BSA liên quan về việc ngăn chặn rửa tiền và những tội phạm tài chính.
- Tại Singapore, Cơ quan Tiền tệ Singapore (Monetary Authority of Singapore – MAS) chịu trách nhiệm giám sát một cách chặt chẽ những tổ chức tài chính và thi hành chính sách tiền tệ, trong đấy có luật AML/CTF.
- Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt nam (The State Bank of Vietnam – SBV) chính là cơ quan ban hành Luật Phòng, chống rửa tiền.
- Liên minh Châu Âu (EU) dùng những Chỉ thị Chống Rửa tiền (Anti-Money Laundering Directive) để áp dụng luật AML/CTF giữa các quốc gia thành viên.
AML trong crypto hoạt động như thế nào?
AML hoạt động dựa trên việc hiểu một cách chi tiết quy trình rửa tiền của các tội phạm tài chính, đặc biệt là trong thị trường crypto.
Vì thế cho nên những sàn giao dịch tập trung (CEX) trong thị trường crypto bắt buộc cần phải tuân thủ một cách nghiêm ngặt đối với các thủ tục và quy định liên quan trực tiếp tới AML, gồm có:
- Xác minh danh tính (Know Your Customer – KYC): Đề nghị người sử dụng bắt buộc cần phải cung cấp những giấy tờ và thông tin cá nhân để xác minh danh tính của họ.
- Thẩm định (Customer Due Diligence – CDD): Đánh giá và lập hồ sơ rủi ro của người sử dụng, gồm có kiểm tra xem họ có thuộc danh sách người có yếu tố liên quan tới chính trị (Politically Exposed Person – PEP) hay không, xác định nguồn tiền và mục đích của các giao dịch mà họ thực hiện.
- Báo cáo hoạt động đáng ngờ (Suspicious Activity Report – SAR): Các sàn giao dịch và tổ chức tài chính bắt buộc cần phải giám sát một cách chặt chẽ tài khoản của người sử dụng, để có thể kịp thời phát hiện các giao dịch đáng ngờ và báo cáo cho cơ quan có thẩm quyền thích hợp.
- Áp dụng lệnh phạt (Sanctions Compliance): Sau khi nhận được báo cáo, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành kiểm tra các bên thực hiện giao dịch đáng ngờ dựa trên danh sách bị xử phạt.
Tầm quan trọng của AML trong crypto
/Crypto chính là thị trường có tính thanh khoản và ẩn danh cao. Ngoài ra, việc giao dịch tiền ảo giữa các quốc gia cũng có thể diễn ra một cách dễ dàng và nhanh chóng. Điều này giúp tội phạm tài chính thực hiện những hành vi rửa tiền và chuyển tiền mà khó bị phát hiện.
Nếu như mà không có những quy định liên quan về AML, thì có lẽ thị trường này sẽ trở thành “thiên đường” cho các hành vi không tốt.
Bên cạnh đó, tính chất của thị trường crypto chính là không chịu sự quản lý của cơ quan nhà nước, dẫn tới việc thiếu giám sát và quy định đối với những giao dịch, làm cho tiền ảo dễ bị đánh cắp và tấn công hơn.
Vì thế cho nên, sự can thiệp của các nhà lập pháp để áp dụng luật chống rửa tiền AML trong crypto là cần thiết để ngăn chặn các hành vi này.
Như thế, việc những tổ chức tài chính và sàn giao dịch trong crypto tuân thủ theo những quy định AML sẽ đem tới rất nhiều lợi ích dưới đây:
- Tăng tính minh bạch và độ uy tín cho tổ chức và sàn giao dịch áp dụng luật AML.
- Đảm bảo giao dịch đúng quy định pháp luật.
- Nâng cao độ uy tín cho thị trường tiền điện tử.
- Ngăn chặn các hoạt động phạm pháp trong không gian tiền ảo.
- Góp phần loại bỏ các phần tử cực đoan, giúp ổn định thị trường tiền điện tử.
- Tăng sự tin tưởng của người sử dụng đối với sản phẩm, dịch vụ & môi trường họ đang dùng.
Sự khác nhau giữa KYC và AML
Có rất nhiều người thường hay lầm tưởng KYC và AML là hoàn toàn giống nhau. Mặc dù vậy nhưng mà trên cơ sở pháp lý, AML và KYC là hai quy định khác nhau, các quy định AML có phạm vi kiểm soát rộng hơn rất nhiều so với KYC. Chúng cũng có mục đích, quy trình và yếu tố khác nhau, hình bên dưới sẽ cho thấy sự khác nhau giữa KYC và AML.
Tương lai & Thách thức của AML
Tương lai
Ở thời điểm hiện tại, các thủ thuật rửa tiền của tội phạm tài chính càng ngày càng tinh vi hơn và trở nên khó kiểm soát hơn rất nhiều. Những quốc gia trên thế giới đang không ngừng cố gắng trong việc áp dụng nhiều biện pháp để có thể xác định các hoạt động tài chính đáng ngờ và truy xuất nguồn gốc của lượng tiền bẩn.
Việc áp dụng công nghệ blockchain trong quy trình AML có thể giảm gian lận, xử lý giao dịch an toàn và nhanh chóng, ngoài ra còn hỗ trợ quản lý rủi ro trong hệ thống tài chính toàn thế giới.
Vì sao blockchain có thể trở thành tương lai cho AML, không chỉ hạn chế trong thị trường crypto mà còn là cả nền kinh tế tài chính?
- Tăng tính minh bạch: Tính minh bạch chính là điều rất cần thiết trong AML, giúp cho những cơ quan quản lý và tổ chức tài chính theo dõi giao dịch và phát hiện hoạt động đáng ngờ một cách đơn giản hơn.
- Cải thiện bảo mật: Tính bảo mật và phi tập trung của blockchain làm cho việc chiếm đoạt hệ thống hoặc lấy cắp thông tin nhạy cảm gần như không thể. Đặc tính này giúp có thể giảm nguy cơ rửa tiền và các tội phạm tài chính khác.
- Giảm chi phí: Khả năng tự động hóa việc lưu trữ dữ liệu và không ngừng theo dõi giao dịch của blockchain có thể giúp các tổ chức tài chính giảm đi chi phí liên quan trực tiếp tới quy trình AML. Bên cạnh đó, blockchain cũng giúp giảm chi phí giao dịch giữa những nước bằng phương pháp loại bỏ bên trung gian (như ngân hàng) và đồng thời nâng cao hiệu quả của những giao dịch này.
Việc tiết kiệm chi phí này sẽ là một ưu điểm vô cùng lớn, đặc biệt nhất là đối với các tổ chức tài chính có quy mô bé và không có đủ nguồn lực để có thể đầu tư vào các hệ thống AML nhiều tiền. Với công nghệ blockchain, các tổ chức này hoàn toàn có thể tận dụng cấu trúc của nó để tinh chỉnh và tăng hiệu quả cho quy trình AML của họ đối với chi phí thấp.
Thách thức
Song song với tương lai liên quan về việc ứng dụng blockchain vào hệ thống AML, vẫn còn đó những thách thức mà thị trường crypto cần phải đối diện.
Theo như báo cáo năm 2011 của Văn phòng Liên Hợp Quốc về chống Ma túy và Tội phạm (United Nations Office on Drugs and Crime – UNODC), tổng giá trị của các hoạt động rửa tiền đã lên tới 2.1 nghìn tỷ USD, chiếm 5% GDP toàn thế giới (chi tiết tại đây).
Số liệu thống kê trong Báo cáo về Tội phạm Tiền điện tử 2022 của Chainalysis (tại đây) cũng cho thấy các giao dịch tiền ảo bất hợp pháp trong năm 2021 có tổng giá trị lên tới tầm khoảng 14 tỷ USD, so với năm 2020 tăng 79% (7.8 tỷ USD).
Mặc cho không ngừng cố gắng kiểm soát nguồn tiền và đề ra các biện pháp ngăn chặn của các ngân hàng trung ương và chính phủ trên toàn cầu, hoạt động rửa tiền vẫn diễn ra trên quy mô lớn. vì thế cho nên, xử lý vấn đề rửa tiền trong thị trường crypto sẽ chính là một thách thức lớn hơn đối với các cơ quan quản lý.
Nếu như anh em thấy bài viết này hay thì hãy chia sẻ cho những anh em khác cùng biết nhé!