Từ lúc bắt đầu cho tới thời điểm hiện tại, DeFi nói riêng và Crypto nói chung đã tạo ra rất nhiều ứng dụng đột phá bậc nhất của thập kỷ. Càng ngày càng có nhiều blockchain được phát triển một cách mạnh mẽ, mỗi một trong số chúng đều có nhược điểm và ưu điểm riêng và đồng thời đem một phần giá trị nào đó cho người sử dụng.
Trong khi có những công nghệ đột phá nhất, đa số tất cả blockchain hiện tại đều có một thiết kế khép kín và đồng thời không thể nào có thể tương tác qua lại với nhau. Cross-chain Bridge ra đời để xử lý vấn đề này.
Ở bài viết ngày hôm nay hãy cùng Tienao.com.vn tìm hiểu chi tiết liên quan về Cross-chain Bridge nhé:
- Cross-chain Bridge là gì? Cách thức hoạt động, các loại hình cross-chain bridge
- Tại sao Cross-chain bridge là xu hướng tất yếu?
- Một số các dự án nổi bật trong mảng Cross-chain bridge, ưu điểm và nhược điểm của chúng để từ đó tìm kiếm cơ hội đầu tư.
Hãy cùng bắt đầu tìm hiểu nhé!
Xem thêm
- Đốt coin là gì? Ảnh hưởng của việc đốt coin tới thị trường tiền ảo
- Liquidity Mining là gì? Chi tiết về chiến lược Liquidity Mining
Cross-chain bridge là gì?
Cross-chain bridge chính là cầu nối Cross-chain cho phép chuyển dữ liệu từ Blockchain này sang Blockchain khác hay chuyển giao các tài sản crypto, tokens, trong đấy gồm có những childchain, layer 1, layer 2, sidechain.
Anh em có thể hình dung mỗi một blockchain chính là một quốc gia rộng lớn. Để có thể bảo đảm trị an của mình, mỗi một nước sẽ có một luật lệ không ai giống ai và người dân bắt buộc cần phải tuân thủ theo luật lệ của quốc gia đó. Đa số mỗi một nước đều có chuẩn tiền tệ riêng và đồng thời vô cùng khó để ta dùng đồng tiền của nước này qua nước khác.
Blockchain cũng tương tự, mỗi một blockchain đều có một hạ tầng và quy tắc riêng, để có thể đảm bảo tuyệt đối tính bảo mật, các nodes bắt buộc cần phải tuân thủ theo các quy tắc của blockchain khi xác minh giao dịch trên chuỗi. Mỗi một blockchain lại có chuẩn token riêng (TRC, ERC, SPL,…).
Mỗi một blockchain giống như một quốc gia
Thiết kế ở phía bên trên đã chứng tỏ hiệu quả, khi những blockchain như Solana, Ethereum, Bitcoin,… đều có độ bảo mật an toàn và tất nhiên người sử dụng hoàn toàn có thể xác minh giao dịch của mình trên chuỗi. Tuy vậy nhưng mà, bản chất tách rời của mỗi blockchain đã làm giảm cơ hội phát triển của Crypto và đồng thời hạn chế khả năng tận dụng cơ hội của người sử dụng.
Và giống như việc những quốc gia cần phải giao thương, các blockchain cũng cần một phương pháp để có thể chuyển giao giá trị qua lại với nhau và mục đích Cross-chain brige ra đời để làm việc này.
Tại sao Cross-chain bridge lại là xu hướng tất yếu?
Con đường tơ lụa (The Silk Road) chính là một tuyến đường thông thương không thể nào thiếu được của nhân loại trong suốt một khoảng thời gian dài lịch sử. Ngoài ra nhờ vào có con đường tơ lụa, nền văn hóa và những vùng đất mới được mọi người tìm thấy và đồng thời chính là động lực cho sự phát triển của cả châu Âu và châu Á trên nhiều lĩnh vực.
Vai trò của giao thương chính là tối vô cùng quan trọng và việc này cũng hoàn toàn đúng với blockchain. Nhất là trong hiện nay khi các blockchain đã phát triển rất mạnh, và mỗi một blockchain có một lượng tài sản, người sử dụng riêng chứ không còn là sự thống trị của Ethereum và Bitcoin giống như hồi xưa nữa.
Tổng giá trị tài sản khóa của DeFi trên nhiều blockchain không giống nhau
Ở địa vị người sử dụng, việc có cross-chain bridge sẽ giúp chúng ta những điều dưới đây:
- Tham gia tìm kiếm cơ hội một cách đơn giản hơn. Thí dụ nếu như mà muốn chuyển tài sản từ BSC sang Solana, chúng ta sẽ không cần phải làm nhiều bước từ việc chuyển tài sản từ BSC sang Binance rồi chuyển sang FTX và deposit lên Solana nữa, mà sẽ có một cách rất nhanh gọn đó là bằng một giao dịch thông qua bridge.
- Phát triển những app cross-chain. Thí dụ một dự án Aggregator giúp người sử dụng deposit token ở chain này tuy nhiên thì farm ở chain khác ⇒ Từ đấy trở đi tối ưu lợi nhuận đem về.
- Và đồng thời có rất nhiều tiềm năng hơn nữa đang chờ được khai phá.
Cách thức hoạt động của Cross-chain bridge
Hiện nay, càng ngày càng nhiều số lượng dự án làm về cross-chain bridge, điều đấy chứng tỏ rằng nhu cầu thực sự từ người sử dụng với việc luân chuyển tài sản một cách nhanh chóng, gọn gàng giữa các chain.
Những dự án Cross-chain bridges trên mỗi hệ sinh thái
Mặc dù số lượng Cross-chain bridge là tương đối nhiều, nhưng mà nói gì thì nói các dự án đang áp dụng một mô hình đó là lock-mint-burn.
Cách thức hoạt động của Cross-chain bridge đó là. Nguồn: Dragonfly research
Nguyên lý hoạt động của mô hình lock-mint-burn:
- Người sử dụng deposit token ở chain A vào bridge.
- Bridge khi nhận được tài sản sẽ mint bản wrapped của token trên chain B cho địa chỉ ví mong muốn.
- Khi mà tới lúc cần rút tài sản, người sử dụng gửi lại số wrapped token vào bridge.
- Số token đó sẽ hoàn toàn bị thiêu cháy và bridge sẽ mở khóa token trên chain A cho người sử dụng.
Nguyên lý mặc dù là tương đối dễ dàng nhưng mà khi áp dụng để phát triển bridge thì có rất nhiều thiết kế không giống nhau, mỗi một trong số chúng lại có ưu điểm nhược điểm khác nhau và đồng thời chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một cách chi tiết liên quan về các loại hình Cross-chain bridge.
Những loại hình Cross-chain bridge
Mặc dù là có nhiều thiết kế không giống nhau nhưng kết hợp chung lại, ta có thể chia Cross-chain bridge thành tất cả hai loại chính là: Decentralized Cross-chain bridge và Centralized Cross-chain bridge.
Centralized Cross-chain bridge
Centralized Cross-chain Bridge đề nghị người sử dụng bắt buộc phải tin tưởng tuyệt đối vào những bên thứ ba. Các bên này sẽ đóng vai trò như người môi giới giữa các chain, họ nhận tài sản từ người sử dụng ở chain này và mint wrapped token ở chain khác
Thí dụ như, anh em deposit BTC vào BitGo, họ sẽ mint ra wBTC chuẩn ERC20 giúp anh em có thể dùng chúng trên các dapps của Ethereum. Hay giống như việc anh em muốn chuyển token lên BSC thì phải chọn deposit tài sản lên Binance.
- Ưu điểm: Dễ dàng, thích hợp và quan trong đó chính là rất tiện lợi đối với người sử dụng mới.
- Nhược điểm: Người sử dụng bị phụ thuộc quá nhiều vào bên thứ ba, họ có tất cả quyền dùng tài sản của người gửi.
Mặc dù khả năng scam tài sản của người sử dụng là vô cùng thấp với những tên tuổi đình đám như Binance, nguyên nhân do thiệt hại nặng nề về danh tiếng và đồng thời người sử dụng sẽ càng ngày càng lớn hơn với thứ mà họ nhận được, tuy vậy nhưng mà vẫn còn rất nhiều vấn đề khác liên quan trực tiếp tới Centralized Bridge.
Có tương đối nhiều nghi vấn liên quan về việc Binance liệu có issue nhiều wrapped token hơn so với số lượng tài sản mà người sử dụng gửi vào hay không, bởi vì là ở thời điểm hiện tại việc track được số lượng tài sản được nạp rút vào sàn là một điều không hề đơn giản chút nào.
Decentralized Cross-chain bridge
Decentralized Cross-chain Bridge không yêu cầu người dùng đặt niềm tin vào bên thứ ba.
Về cơ bản, Decentralized Cross-chain Bridge chính là một pool chứa tài sản được quản lý bởi một nhóm validators, nếu như mà số lượng validators càng lớn thì đồng nghĩa với việc bridge càng decentralized. Người sử dụng deposit tài sản từ chain này vào pool, validators xác minh giao dịch đó và pool sẽ mint wrapped token ở chain khác.
- Ưu điểm: Minh bạch bởi vì tất cả đều có thể xác minh on-chain.
- Nhược điểm: Không bảo đảm độ an toàn tuyệt đối khi các model bridge ở hiện tại còn vô cùng non nớt. Pool chứa tài sản của Decentralized Cross-chain Bridge chính là một miếng mồi vô cùng ngon và quý hiếm cho các vụ tấn công, Poly Network với vụ hack gây thiệt hại 611 triệu đô là một thí dụ cho việc dự án cross-chain khi bị tấn công một cách nặng nề.
Ngoài ra điểm khác biệt lớn nhất giữa các Centralized bridge và Decentralized Bridge nằm ở cách validator được incentive như thế nào để có thể đảm bảo được tính đúng đắn 100% cho bridge. Hay nghĩ theo một cách đơn giản hơn làm sao để có thể giữ cho các validator làm việc đúng nhất và đồng thời ngăn chặn những hành vi không tốt khi xác minh giao dịch.
Bởi vì cơ hội của chúng ta nằm đa số tất cả ở các dự án Decentralized Cross-chain Bridge, vậy cho nên mình sẽ lấy thí dụ liên quan về các thiết kế Decentralized Cross-chain Bridge ở hiện nay và phương pháp mà chúng xử lý vấn đề ở phía bên trên, và ngoài ra mình cũng sẽ nói về các bridge nổi bật nhất cho mỗi thiết kế.
Các dự án Decentralized cross-chain bridge nổi bật
Sau đây mình sẽ phân cấp tiếp các Decentralized Cross-chain bridge thành tất cả ba loại dựa hoàn toàn theo mức độ bảo mật tăng dần: Somewhat centralized, Decentralized, Untrusted.
Somewhat centralized bridge
Mô hình này sẽ có một nhóm tương đối nhỏ validators kiểm soát việc mint một cách chặt chẽ và burn wrapped tokens thông qua cơ chế multisig (hầu hết đồng thuận thì giao dịch được thông qua một cách nhanh chóng). Thường thường những validators sẽ được xác thực tài khoản (KYC) và đồng thời quen biết nhau ngoài đời thực.
Ngoài ra mô hình này giúp có thể ngăn chặn hành vi không tốt bằng phương pháp định danh validators từ trước, tuy vậy nhưng mà việc này cũng không bảo đảm bảo tuyệt đối việc validators sẽ không “Rug-Pull”. Chỉ có số ít dự án hiện đang áp dụng mô hình này như Terra bridge, Chainswap và đa số tất cả đều có kế hoạch decentralize hơn trong tương lai.
Chỉ có đúng duy nhất 5 nodes bảo mật Chainswap
Decentralized bridge
Những bridge này được phát triển mạnh mẽ trên mạng lưới Proof of Stake và đồng thời cho phép cho dù bất cứ một ai cũng đều có thể làm validator. Mạng lưới PoS này có khả năng có sẵn hoặc được xây mới để có thể phục vụ cho việc trao đổi cross-chain.
Những decentralized bridge thường áp dụng mô hình staking & slashing, model này giúp validator nhận được incentive khi xác minh giao dịch, đổi lại số tài sản stake của họ sẽ hoàn toàn bị mất nếu như mà thực hiện hành vi hành tốt.
Có thể kể tới những dự án nổi bật:
- Phát triển trên mạng PoS có sẵn: Thorchain, Matic PoS bridge (Polygon), Anyswap, Peggy, deBridge,…
- Build từ đầu: Axelar.
Untrusted bridge
Những bridge này được kết nối trực tiếp giữa các chains. Điểm cốt lõi của chúng chính là sự tương thích của bridge đối với mạng lưới, untrusted bridge giống như một phần không thể thiếu của mạng lưới và đồng thời được thừa hưởng tính bảo mật của mạng lưới. Đây chính là loại bridge có độ bảo mật cao nhất tuy nhiên thì rất khó để có thể phát triển và mở to sang các chains.
Những dự án nổi bật gồm có: Gravity Bridge của Cosmos, Near Rainbow bridge, Wormhole của Solana, Polkadot Snow Bridge,…
Trừ những dự án nhắc tới ở phía bên trên có một cái tên khác đó chính là Connext Network, có thể hiểu Connext network chính là untrusted bridge tuy nhiên hỗ trợ kết nối đến nhiều chains.
Cơ hội đầu tư với Decentralized bridge
Ở trong phần viết này mình sẽ đề cập tới những cơ hội đầu tư ở mảng Decentralized bridge:
Untrusted bridge – công cụ tracking dòng tiền đổ vào hệ sinh thái
Hiện có rất nhiều anh em có thể sẽ nghĩ những bridge như Rainbow bridge, Wormhole,… chỉ là một công cụ giúp chuyển tài sản sang các chain chứ không có cơ hội đầu tư nào ở đây, tuy vậy nhưng mà đây chính là một chỉ báo hữu hiệu giúp anh em có thể nhận xét và đánh giá được nguồn tiền đang đổ vào hệ sinh thái nào.
Thí dụ phía dưới tab tracking số tài sản đang được khóa trong các bridges từ Ethereum sang các chain khác, việc hay theo dõi chi tiết các số liệu sẽ giúp hỗ trợ anh em nhận biết nguồn tiền hiện đang đổ về hướng nào.
Tracking số tài sản đang bị khóa trong bridge bên Ethereum – Nguồn Etherscan
Update thêm một tool tracking bridge khác cho anh em
TVL các bridge – nguồn: Dune Analytics
Lưu ý: Số lượng tài sản bị được khóa ở trên chỉ phản ánh được một phần vì người dùng còn có thể sử dụng các Centralized bridge như Binance và khá khó để tracking
Đầu tư vào dự án Cross-chain bridge
Sau đây là một bảng đánh giá tổng quan một vài dự án bridge ở thời điểm hiện tại:
Chú ý: Đây chính là một số dự án mình đã được biết trong mảng Cross-chain bridge, bảng hoàn toàn có thể có thiếu sót, không ít thì nhiều và vô cùng mong anh em chia sẻ những dự án, cơ hội trong mảng này. Bên cạnh đó bảng đã lọc những dự án untrusted bridge gắn với nền tảng của mạng lưới như Rainbow bridge, Wormhole,… bởi vì tỉ lệ các dự án đó sẽ không phát hành token là rất cao.
Số lượng các dự án đang build bridge là vô cùng nhiều, tuy nhiên thì số lượng dự án có sản phẩm là khá ít. Lượng tài sản khóa chính là một yếu tố vô cùng quan trọng để nhận xét và đánh giá một bridge, tuy vậy nhưng mà một điểm anh em bắt buộc cần phải chú ý đó chính là tính chất của mỗi bridge là không giống nhau và đồng thời TVL chỉ phản ánh được một phần.
Thí dụ:
- Đối với các bridge từ Ethereum đến Optimism như của Hop Protocol, bởi vì bản chất từ trước cho tới nay của Optimistic Roll Ups làm cho thời gian rút tài sản lên tới 1 đến 2 tuần ⇒ Hop tạo thêm pool nhằm giúp người sử dụng có thể cung cấp thanh khoản, trợ giúp người sử dụng khác có thể rút tài sản một cách an toàn và nhanh chóng, tuy nhiên thì người cung cấp thanh khoản sẽ được hưởng một phần phí từ bên phía người rút.
- Với Anyswap, người sử dụng cung cấp thanh khoản còn để có thể hỗ trợ thêm mảng swap của dự án.
- Với RenVM, số token mint bằng số token lock.
Vì thế cho nên, để có thể tổng kết lại khi tìm dự án bridge tiềm năng, ta sẽ cần phải hiểu một cách rõ ràng, chi tiết:
- Mô hình của dự án có hiệu quả hay không?
- Dự án hỗ trợ tất cả bao nhiêu tài sản và chain?
- Cách mà nó capture value và trải nghiệm cũng như những hạn chế khi dùng ra làm sao?
Skin in the game
Sau đây chính là một phương pháp khác để có thể đầu tư vào dự án là ta có thể skin in the game, tương tự các AMM thường có airdrop cho những ai cung cấp thanh khoản, các bridge hiện nay cũng rất hay tích hợp pool, anh em cũng có thể cung cấp đầy đủ thanh khoản để có thêm cơ hội nhận được airdrop ở trong tương lai.
Đi tìm cái xẻng trong cơn sốt vàng
Thay vì là anh em đầu tư trực tiếp tham gia vào cơn sốt vàng (đầu tư vào các dự án bridge), thì ta cũng có thể tập trung vào những chiếc xẻng (những dự án giúp xử lý tất cả những vấn đề của bridge).
Ở thời điểm hiện tại bridge có những hạn chế là:
Quá nhiều bridge: Việc có rất rất nhiều bridge làm cho thanh khoản bị phân mảnh một cách nặng nề và đồng thời gây ra khó khăn vô cùng cho người sử dụng khi mà phải tìm kiếm không ngừng nghỉ và học hỏi phương pháp dùng nhiều bridge khác nhau. Do đấy sẽ có nhu cầu cho những tool tổng hợp các cross-chain bridge, giúp cho người dùng có thể sử dụng được nhiều bridge với cùng thao tác trên 1 apps duy nhất.
Wallet là một thí dụ cho việc này, ứng dụng có tích hợp tính năng cho phép người dùng có thể sử dụng nhiều bridge với cùng một thao tác duy nhất. Ở trong bảng kế hoạch phát triển của Tienao.com.vn cũng có nhắc đến việc hỗ trợ các bridge được dùng nhiều nhất từ trước tới nay, giúp người sử dụng thuận tiện, dễ dàng hơn rất nhiều trong việc tìm kiếm các cơ hội cross-chain.
Cross-chain Bridge trên Wallet
Chưa thực sự an toàn: Những vụ hack liên tù tì dạo mới đây là một lời cảnh báo về sự non trẻ, mới của các bridge ở thời điểm hiện tại. Những dự án liên quan về bảo hiểm có thể khai thác nhánh này.
Trải nghiệm người dùng chưa tốt: Giới hạn số lượng tài sản có thể chuyển, giới hạn rút tài sản, thời gian chờ lâu… Những dự án bridge sẽ cần phải nâng cao và cải thiện sản phẩm nhiều hơn nữa để có thể xử lý được một cách tốt nhất những vấn đề mà người sử dụng đang gặp ở thời điểm hiện tại.
Closing Thoughts
Bên cạnh đó cuộc chơi ở thời điểm hiện tại không phải chỉ còn ở trên Ethereum mà đồng thời còn mở rộng sang các chain khác đã mở ra nhiều cơ hội mới và Cross-chain bridge chính là một trong số đó. Đối với việc các bridge được phát triển một cách mạnh mẽ và đồng thời được dùng vô cùng rộng rãi thể hiện nhu cầu tham gia nhiều chain khác nhau của người sử dụng.
Hiện tại các bridge đa số tất cả vẫn chỉ có dừng lại ở mục đích kéo thanh khoản từ mạng lưới lớn hơn, đó chính là nguyên nhân vì sao ta chỉ thấy các chain như Near, Avalanche,Terra, Solana làm bridge chứ không bao giờ thấy Ethereum làm bridge. Ở trong tương lai thay vì cạnh tranh một cách khốc liệt các bridge sẽ hỗ trợ ăn ý lẫn nhau giúp người sử dụng có một trải nghiệm xuyên suốt, tốt đẹp giữa các chains.
Không loại trừ khả năng 20% bridge sẽ nắm giữ 80% tài sản được lock, điều này giống như việc các phiên bản wrapped Bitcoin đang làm ở hiện tại khi thị phần thuộc hoàn toàn về mấy cái tên đứng đầu.
Thị phần wrapped BTC trên Ethereum – nguồn: Debank
Lời kết
Mình vô cùng hy vọng rằng bài viết ở phía bên trên đã cung cấp đầy đủ cho anh em những kiến thức cần thiết nhất liên quan về Cross-chain bridge cũng như hỗ trợ phần nào trong việc đầu tư. Sau đây chính là một số điểm chính mà anh em cần phải quan tâm chú ý:
- Cross-chain bridge là một xu hướng tất yếu trong sự phát triển của Crypto.
- Hiện các blockchain phát triển không ngừng, số lượng bridge và lượng người sử dụng càng ngày càng tăng chứng tỏ nhu cầu thực sự của cross-chain bridge.
- Ở thời điểm hiện tại Cross-chain bridge còn có rất nhiều hạn chế: Trải nghiệm người sử dụng kém, độ bảo mật vô cùng thấp, phân mảnh thanh khoản.
- Cross-chain bridge chính là con đường cần phải đi để tiến tới sự bùng nổ tiếp theo của Crypto, và đồng thời chắc chắn 100% sẽ mở ra rất nhiều cơ hội mới mẻ cho những ai biết nắm bắt cơ hội.
“We build too many walls and not enough bridges” – Isaac Newton