Như hình ở phía bên trên, có thể thấy một cách rõ rằng các DeFi protocol đã thu hút người sử dụng bằng APY cao, việc này dẫn tới lạm phát cao. Bên cạnh đó một lượng rất lớn native token của dự án được phân phối cho farmer, tạo một áp lực bán rất lớn lên native của dự án, làm cho giá của token có xu hướng giảm trong khoảng thời gian dài hạn.
Đã và đang có một số biện pháp đưa ra để có thể xử lý hoặc hạn chế hậu quả do vấn đề khai thác thanh khoản gây ra, như dùng Range Token đề xuất bởi Uma, Call Option đề xuất bởi Andre Cronje, hoặc là tối ưu việc phân phối phần thưởng khai thác thanh khoản mà Sushiswap đang dùng,…
Tuy vậy nhưng mà những biện pháp này thường tương đối phức tạp để thiết lập hoặc triển khai vì thế cho nên nhìn chung không phải là giải pháp khả thi để có thể áp dụng hàng loạt.
Ở trong phần tiếp theo của bài viết, mình sẽ giới thiệu tổng quan liên quan về PCV và cách mà những dự án dùng PCV để có thể xử lý bài toán thanh khoản trong DeFi.
Xem thêm
- MULTI (Multichain) là gì? Chi tiết về tiền điện tử MULTI
- BICO (Biconomy) là gì? Chi tiết về tiền điện tử BICO
Tổng quan về Protocol Controlled Value Protocol Controlled Value (PCV) là gì?
Vấn đề về thanh khoản trong DeFi đang diễn ra như thế nào? PCV sẽ giải quyết bài toán thanh khoản này ra sao? Chắc hẳn đây là những câu hỏi của rất nhiều người đúng không.
Trong bài viết này, mình sẽ giới thiệu một cách chi tiết với các bạn Protocol Controlled Value (PCV) là gì và một số phương pháp ứng dụng PCV để có thể xử lý bài toán thanh khoản trong DeFi.
Thanh khoản trong DeFi & Khai thác thanh khoản
Chính cá nhân của mình nhận thấy rằng DeFi chính là một trong những tác nhân chính thúc đẩy sự bùng nổ của thị trường Crypto vào mùa hè năm 2020.
Với DeFi, bất cứ một ai trên thế giới đều cũng có thể cho vay, gửi, giao dịch, mượn tài sản trên blockchain bằng phương pháp dùng những non-custodial wallet mà không cần phải tới bất cứ một ngân hàng nào hoặc bên môi giới thứ ba. Nếu như mà muốn, họ cũng có thể tìm hiểu, khám phá những hoạt động tài chính nâng cao hơn điển hình như market making, giao dịch đòn bẩy, synthetic assets, structured products,… Trong khi luôn luôn không thay đổi quyền kiểm soát hoàn toàn đối với tài sản của họ.
Những giao thức DeFi thường thường sẽ tuân thủ tất cả hai tiêu chí chính là “minh bạch” và “Permissionless”:
- Permissionless: Với cả người sử dụng cuối cùng và nhà phát triển, những ứng dụng DeFi có thể phục vụ bất cứ một ai trên toàn cầu này với một điều kiện duy nhất đó chính là họ phải có kết nối internet, không phân biệt tuổi tác, dân tộc, giới tính. Bên cạnh đó, bất cứ một nhóm nhà phát triển nào đều cũng có thể xây dựng một cách an toàn các ứng dụng trên các nền tảng smart contract mà không cần phải có sự cho phép của bất cứ một ai.
- Minh bạch: Các DeFi protocol hầu hết là nguồn mở, toàn bộ source code cơ bản luôn có sẵn để kiểm tra và xem xét. Toàn bộ những giao dịch đều có thể được ghi lại trên blockchain, đông thời cho phép dễ dàng xem xét một cách kỹ càng các giao dịch cụ thể.
Tuy là những DeFi protocol có thể hoạt động độc lập nhưng mà hầu hết những giao thức thường kết hợp lại cùng nhau, xếp chồng chéo lên nhau để có thể phát triển một cách nhanh hơn và đồng thời có thể đạt được các hiệu ứng mạng tích cực. Và đây chính là một trong những điểm mạnh mẽ nhất của DeFi, khả năng tương tác và kết hợp.
ĐỂ HIỂU HƠN VỀ DEFI CŨNG NHƯ CÁC TÍNH CHẤT CỦA DEFI, ANH EM THAM KHẢO THÊM: DEFI LÀ GÌ?
Thí dụ:
Các giao thức dùng LP token của Uniswap V2, Sushiswap để có thể triển khai các chương trình khai thác thanh khoản để thu hút sự chú ý và đồng thời tạo thanh khoản cho native token của giao thức, từ đấy trở đi, họ có thể xây dựng các tính năng cao cấp, chất lượng hơn rất nhiều.
Các Debt protocol như Maker chấp nhận Uniswap v2 LP token để có thể làm tài sản thế chấp để mint DAI. Các lending protocol dùng thanh khoản trên Sushiswap, Uniswap cho các khoản vay flashloan,…
Những giao thức DeFi thông thường thuộc các category khác nhau sẽ phải đối diện với rất nhiều những thử thách riêng. Trong đấy thanh khoản luôn luôn một trong những vấn đề cốt lõi của nhiều giao thức DeFi trên thị trường, nếu như mà thanh khoản không đủ “dày”, khả năng vô cùng cao là những giao thức bị exploit.
Để có thể khuyến khích thanh khoản cho dự án onchain, những giao thức DeFi sẽ triển khai những khuyến khích không giống nhau, một trong những phương pháp nổi tiếng và thành công nhất đó chính là dùng những chương trình khai thác thanh khoản, tuy nhiên thì rõ ràng qua thời gian hoạt động, ngoài những ưu điểm thì những chương trình Khai thác thanh khoản cũng đem tới những hạn chế nhất định.
Bản chất hai mặt của khai thác thanh khoản
Bên cạnh đó khái niệm khai thác thanh khoản bắt đầu được nhiều người đề cập đến lần thứ nhất vào mùa hè DeFi 2020, nó bắt đầu được áp dụng bởi Compound Finance. Nghĩ theo một cách dễ dàng hơn thì, khi người dùng sử dụng Compound (đi vay hoặc vay), họ sẽ có thể nhận được thêm phần thưởng dưới dạng deposit, COMP token và đồng thời nếu như mà borrow càng nhiều, người sử dụng nhận về phần thưởng COMP nhiều hơn. Bằng phương pháp này, chỉ trong một khoảng thời gian vô cùng ngắn Compound đã thu hút được hàng tỷ đô la TVL trong giao thức.
Sau sự thành công rực rỡ của Compound, rất nhiều giao thức bắt đầu dùng khai thác thanh khoản để có thể bootstrapping cho dự án của mình.
Sushiswap là một trong những dự án vô cùng nổi bật trong đó, chỉ trong vòng 1 tới 2 tuần sau khi triển khai chương trình khai thác thanh khoản, Sushiswap đã có thể thu hút được hàng tỷ TVL & khối lượng giao dịch, ở thời điểm ấy vượt qua cả Uniswap. Rất kinh khủng đúng không anh em.
Bắt đầu kể từ đấy trở đi, các dự án theo mô hình khai thác thanh khoản đã bắt đầu có mặt nhiều hơn, đồng thời dần dần khai thác thanh khoản trở thành tiêu chuẩn cho việc bootstrapping trong giai đoạn đầu của dự án. Ngoài ra mọi người bắt đầu tập trung vào các dự án có farming APY hàng ngàn % và đồng thời trở thành các yield farmer kiếm được lợi nhuận từ DeFi.
Tuy vậy nhưng mà, mô hình khai thác thanh khoản chính là một con dao có hai lưỡi. Tuy là khai thác thanh khoản khả năng rất cao có thể giúp các giao thức bootstrap và có thể thu hút người sử dụng trong giai đoạn đầu, nhưng mà ngoài ra, nó cũng đem tới rất nhiều những hạn chế, có thể kể tới hạn chế nổi bật trong đó là tạo áp lực bán lên native token của dự án.
(PCV)
Protocol Controlled Value (PCV) là gì?
Anh em cũng có thể hiểu Protocol Controlled Value (PCV) chính là giá trị được kiểm soát một cách chặt chẽ bởi giao thức. Về cơ bản, PCV có thể hiểu chính là số tiền mà protocols treasury kiểm soát và sở hữu. Đa số toàn bộ những giao thức đều có PCV và đồng thời chúng thường được kiểm soát một cách chặt chẽ bởi DAO của dự án. Sau đây chính là các protocol sở hữu PCV lớn nhất ở trên thị trường:
Phương pháp PCV đem tới giá trị cho một Protocol
Xét về cấp độ cơ bản, một giao thức có PCV giống như các công ty truyền thống có lượng dự trữ tài sản và tiền mặt, việc này cho phép các giao thức có thể làm nhiều việc hơn, từ đấy trở đi tạo ra khả năng tích lũy giá trị một cách tốt hơn cho native token giao thức. Một vài trường hợp dùng PCV nổi tiếng của các giao thức:
- Tổ chức các chương trình khai thác thanh khoản.
- Cung cấp thanh khoản ban đầu cho native token ở các thị trường mới.
- Buyback native token từ thị trường thứ cấp.
Bên cạnh đó nếu như mà có chi thì sẽ có thu, các protocol có thể phát triển PCV của chúng thông qua nhiều nguồn khác nhau:
- Một phần phí giao dịch.
- Yield strategies.
- LP fees.
Tuy vậy nhưng mà, những trường hợp dùng PCV vẫn đang được khám phá, tìm hiểu thêm theo thời gian. Ở trong phần sau của bài viết, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu chi tiết một số phương pháp dùng PCV để có thể xử lý bài toán bootstrapping thanh khoản cho native token của các protocol.
2 lời giải mới cho bài toán Bootstrapping Liquidity của các protocol
Sau đây chính là 2 phương pháp dùng nguồn vốn từ PCV một phương pháp rất sáng tạo. Thay vì “thuê” thanh khoản từ liquidity provider, các giao thức này “mua” chúng từ người sử dụng bằng phương pháp dùng nguồn vốn từ PCV. Sau đấy cung cấp chúng cho những giao thức cần dưới dạng dịch vụ (Liquidity as a service).
Olympus DAO – Protocol Owned Liquidity (POL)
Olympus DAO là một giao thức ra mắt trong năm 2021, dự án này đã dùng PCV một cách rất sáng tạo, cơ chế này có ý tưởng chính là một giao thức duy trì thanh khoản bằng phương pháp mua nó từ người sử dụng của giao thức.
Đối với các chương trình khai thác thanh khoản, những nhà cung cấp thanh khoản có thể ngưng cung cấp thanh khoản bất cứ lúc nào mà họ muốn, đồng thời rút LP và bán rẻ phần thưởng mà họ kiếm được.
Đối với OlympusDAO, dự án dùng cấu trúc Bond & Staking, người sử dụng có thể cung cấp thanh khoản cặp token được chỉ định và sử dụng LP token để có thể mua OHM với giá chiết khấu trong một khoảng thời gian nhất định. Đối với phương pháp triển khai này, OlympusDAO tạo ra thanh khoản do giao thức ở hữu (POL).
Với POL, nó xử lý một cách nhanh chóng được một phần hạn chế của khai thác thanh khoản nguyên nhân bởi vì bản thân giao thức sở hữu LP token chứ không phải người sử dụng. LP token sẽ tạo ra chi phí giao dịch từ nhóm thanh khoản và đồng thời có thể hoàn toàn ngăn chặn áp lực bán một cách nhanh chóng từ các nhà cung cấp thanh khoản.
Tokemak – market maker được điều hành bởi DAO
Tokemak chính là một mô hình khác, nó là một market maker do DAO điều hành.
- Người sử dụng gửi tài sản vào Token Reactor của tokemak và nhận incentive dưới dạng token TOKE.
- Giám đốc thanh khoản (Liquidity Director – LD) có quyền điều phối nguồn vốn của reactor mà họ kiểm soát tới những giao thức để có thể cung thanh khoản.
Để có thể trở thành tokemak LD thì bắt buộc cần phải staking một lượng TOKE token tương đối nhiều.
Khả năng ứng dụng trong tương lai
Theo như suy nghĩ của chính cá nhân mình, POL của OlympusDAO & Mô hình Token Reactor của Tokemak đã đưa phương pháp vận dụng PCV lên một tầm cao hoàn toàn mới, hiện giờ khai thác thanh khoản không còn là phương pháp duy nhất để có thể thu hút & bootstrapping liquidity cho các protocol.
Điều đặc biệt nhất ở đây đó chính là model POL, tiềm năng của mô hình này đã được khám phá, tìm hiểu rất nhiều trong suốt khoảng thời gian vừa qua, vì thế cho nên đã có cực kỳ nhiều fork của nó được ra mắt trên thị trường, ở thời điểm hiện tại đã có tầm khoảng hơn 30 dự án.
Bên cạnh đó, một số cộng DeFi lớn khác cũng đang quan tâm chú ý, hứng thú với các ý tưởng về việc triển khai POL cho chính dự án của mình, ví dụ là Sushiswap. Mình vô cùng tin là trong 3 tới 6 tháng sẽ có nhiều bên khai thác và đồng thời áp dụng POL vào các sản phẩm của mình.
Tổng kết
Mình vô cùng hy vọng bài viết ở phía bên trên đã giải thích & có thể giúp các bạn có thể hiểu được một cách chi tiết PCV là gì và một vài cách ứng dụng PCV để có thể xử lý bài toán thanh khoản trong DeFi.
Xin chào và hẹn gặp lại mọi người ở những bài viết tiếp theo.
