Theo như tất cả những gì mình tìm hiểu thì bài viết này được dịch từ Vitalik.ca sẽ giúp cho người sử dụng có thêm góc nhìn mới về 2 cơ chế vô cùng kinh điển: Proof of Stake (PoS) và Proof of Work (PoW).
Để không làm mất thời gian của anh em thì mình bắt đầu tìm hiểu luôn nhé!
Xem thêm
- Liquidity Mining là gì? Chi tiết về chiến lược Liquidity Mining
- Tìm hiểu mô hình hoạt động UNI (Uniswap V3) với Cơ hội đầu tư trong đó
Với cùng mức giá, PoS bảo mật tốt hơn PoW
Hãy xem cần bao nhiêu chi phí để có thể tấn công mạng lưới cho block reward $1/ngày.
GPU-based PoW
Chi phí để có thể tấn công mạng lưới dễ dàng chỉ bằng chi phí thuê GPU đủ mạnh để outrun các miners.
Cứ mỗi một $1 của block reward, miners tốn gần $1 chi phí (nếu như mà cao hơn thì đồng nghĩa với việc sẽ không có lợi nhuận, còn ở trường khác nếu như mà thấp hơn thì miners khác sẽ tham gia vào và thu lợi nhuận cao hơn). Chính vì thế cho nên việc tấn công mạng lưới chỉ đề nghị hơn $1 mỗi ngày và đồng thời chỉ trong vài giờ đồng hồ.
Tổng chi phí: xấp xỉ $0.26 (giả sử cuộc tấn công kéo dài 6 giờ), thậm chí có khả năng giảm xuống 0 khi kẻ tấn công nhận được block reward.
Đọc thêm: Proof of Work (PoW) là gì? Tầm quan trọng của PoW
ASIC-based PoW
Người sử dụng sẽ mua ASIC một lần, sau đấy thì sẽ dự tính dùng trong vòng 2 đến 3 năm trước khi bị lỗi thời hoặc hao mòn. Nếu như mà blockchain có 51% bị tấn công, cộng đồng có thể sẽ thay đổi thuật toán PoW và ASIC sẽ mất giá trị.
Trung bình, khai thác có ~ 1/3 chi phí liên tục và ~ 2/3 chi phí vốn (tham khảo thêm tại đây). Do đấy, với phần thưởng $1 mỗi ngày, miners sẽ chi ~ $0.33 mỗi ngày cho tiền điện + bảo trì và ~ $0.67 cho ASIC của họ.
Ví dụ như một ASIC kéo dài ~ 2 năm, $486.67 chính là số tiền mà một người khai thác cần chi cho số lượng phần cứng ASIC đó.
Tổng chi phí: $486.67 USD (ASIC) + $0.08 USD (điện + bảo trì) = $486.75.
Do đấy, ASIC cung cấp mức độ bảo mật cao hơn chống lại tất cả những cuộc tấn công với chi phí tập trung cao, cũng như những rào cản gia nhập trở nên vo cùng cao. Anh em cũng tham khảo thêm tại đây. Nó sẽ giúp ích cho anh em rất nhiều đó.
PoS
Không giống với ASIC, chi phí bỏ ra chỉ đơn giản là phí chạy node, người sử dụng chỉ đơn giản deposit token vào để stake. Sau khi stake, số token này sẽ có thể rút về nguyên vẹn, vì thế cho nên người sử dụng vô cùng tin tưởng, sẵn sàng bỏ ra nhiều hơn cho cùng một lượng phần thưởng.
Giả sử ~15% lợi nhuận đủ cuốn hút, hấp dẫn để có thể tạo sự chú ý cho người sử dụng (đây cũng là tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng của ETH 2.0), thì $1 mỗi ngày sẽ thu hút 6.667 năm gửi tiền, hoặc $2433.
Chi phí phần cứng và điện chạy node vô cùng nhỏ, một máy tính ~ $1.000 cùng với ~ $100 tiền điện & internet có thể stake được hàng trăm nghìn dollars.
Tuy nhiên thì những chi phí này bằng ~ 10% tổng chi phí staking, vì thế cho nên người sử dụng chỉ còn $0.9 phần thưởng mỗi ngày tương ứng với chi phí vốn, vì vậy bắt buộc cần phải cắt giảm con số trên xuống ~ 10%.
Tổng chi phí: $0.9 mỗi ngày * 6,667 năm = $2189.
Dự kiến rằng về lâu dài chi phí này sẽ còn cao hơn rất nhiều, khi staking trở nên hiệu quả hơn, tốt hơn và mọi người trở nên thoải mái với tỷ lệ lợi nhuận thấp hơn. Cá nhân tác giả kỳ vọng con số này cuối cùng sẽ tăng lên đến $10,000.
Và “chi phí” duy nhất phải chịu của PoS đó chính là sự bất tiện, không thoải mái khi người sử dụng không thể di chuyển token khi đang stake. Trường hợp xấu hơn là còn có thể xảy ra trường hợp token bị khóa làm cho giá trị của nó tăng lên một cách chóng mặt, nên số token còn lại trên thị trường sẽ làm cho việc đầu tư trở nên hiệu quả.
Trong khi ở PoW, “chi phí” để có thể duy trì sự đồng thuận là lượng điện siêu siêu lớn thực sự bị “đốt cháy”. Anh em cũng có thể tham khảo thêm tại đây.
Đọc thêm: Proof of Stake (POS) là gì? Làm thế nào để đào coin POS?
Bảo mật cao hơn, hay chi phí thấp hơn?
Sau đây mình sẽ chia sẻ cho anh em hai phương pháp để có thể tăng 5-20x lần tính bảo mật với cùng mức phí. Thứ nhất là giữ nguyên block reward tuy nhiên thì được hưởng lợi từ việc tăng cường bảo mật. Phương pháp khác đó chính là giảm hàng loạt block reward (và do đó “lãng phí” cơ chế đồng thuận) và đồng thời không thay đổi mức độ bảo mật.
Anh em sử dụng phương pháp nào cũng được. Tuy nhiên thì cá nhân tác giả vẫn yêu thích phương pháp thứ hai hơn, tại sao mình có thể tự tin nói như vậy bởi vì là như chúng ta sẽ thấy bên dưới, trong PoS, ngay cả một cuộc tấn công thành công cũng ít gây hại hơn nhiều và đồng thời dễ phục hồi hơn rất nhiều so với một cuộc tấn công PoW!
Khi bị tấn công, PoS dễ dàng hồi phục hơn PoW
Ở PoW, khi bị tấn công, chúng ta sẽ làm gì? Cách tốt nhất cần làm lúc này đó chính là kiên nhẫn đợi cho tới lúc hết tấn công bởi vì dần dần kẻ xấu cũng chán mà thôi.
Tuy nhiên thì phương pháp này không có hiệu quả khi kẻ xấu dùng “Spawn Camping Attack’ – lặp đi lặp lại đòn tấn công cho đến khi đánh sập mạng lưới.
GPU-based PoW
Sẽ không bao giờ có cách đối phó và chống lại, những đòn tấn công có thể làm sập blockchain vô cùng nhanh với chi phí vô cùng rẻ, nguyên nhân bởi vì sau vài ngày bị ảnh hưởng, miners sẽ out vì không còn lợi nhuận.
ASIC-based PoW
Trường hợp này thì đỡ hơn rất nhiều, cộng đồng hoàn toàn có thể phản kháng lại bằng phương pháp đổi thuật toán PoW bằng cách Hard-forking, và theo như đã nói, ASIC hiện hành có thể trở nên không có ích gì (của cả kẻ tấn công lẫn miners).
Tuy nhiên thì nếu như mà kẻ tấn công chấp nhận số chi phí đó, thì câu chuyện sau đó lại trở thành GPU-based PoW (vì là không đủ thời gian phân phối và xây dựng ASIC cho thuật toán mới), với đòn kết liễu “Spawn Camping Attack”.
PoS
Mặc dù vậy những mà, đối với PoS thì lại hoàn toàn khác, có một cơ chế phá hủy một lượng lớn stake của kẻ tấn công (stake một mình): Cơ chế Slashing.
Nếu như mà phải đối phó trường hợp khó hơn, lượng lớn stake là một liên minh, cộng đồng có thể kết hợp với nhau để có thể tạo nên soft-fort dành cho thiểu số (minority User-Activated Soft Fork – UASF). Kết quả cũng giống như thế, stake đó cũng sẽ bị phá hủy.
Vì thế cho nên việc tấn công lần đầu sẽ làm cho kẻ tấn công tiêu tốn rất nhiều triệu dollars và trong vài ngày cộng đồng sẽ hồi phục. Bên cnahj đó tấn công lần thứ hai sẽ vẫn làm cho kẻ tấn công tiêu tốn nhiều triệu dollars, nguyên nhân bởi vì họ sẽ cần mua token mới để stake thay thế token cũ đã bị burn. Và lần thứ ba sẽ… mà chắc là không đủ tiền cho lần thứ 3 đâu.
Tính phi tập trung của PoS
Chi phí cho GPU-based PoW vô cùng rẻ, mà đồng thời còn mang tính phi tập trung, tuy nhiên thì mình đã đề cập tới ở phía bên trên, tính bảo mật của nó cực kỳ kém. Còn nếu như mà mua ASIC, thì miners cần phải bỏ ra chi phí vô cùng lớn (do đấy, hãy thật tỉnh táo đừng biến mình thành kẻ mua ASIC, hãy cố biến cho mình trở thành gã bán ASIC).
Bên cạnh đó, PoS có thể chống kiểm duyệt nhiều hơn. Khai thác bằng GPU và ASIC đều cực kỳ dễ bị phát hiện bởi vì đòi hỏi kho hàng lớn, lượng điện tiêu thụ lớn và mua phần cứng đắt tiền. Ở một mặt khác, PoS cũng có thể được thực hiện trên một máy tính xách tay bình thường và thậm chí là qua VPN.
Vậy tương lai nào cho PoW?
Vẫn còn có một sự thật đó chính là vẫn còn 2 điểm cộng cho PoW:
Có vẻ PoS giống như một hệ thống kín, dẫn tới mất tính năng phi tập trung
Ở PoS, người sử dụng stake token để có thể kiếm được token, sau đấy thì gộp token thưởng đó để có thể stake tiếp để kiếm được nhiều token hơn nữa. Việc này tương tự như “người giàu càng giàu hơn”, và về thời gian lâu dài, nó sẽ dần dần trở nên tập trung quyền lực vào những người có nhiều token.
Tuy nhiên thì trong thực tế, đa số tất cả những stake đều cho lãi suất vô cùng thấp. Ở ETH 2.0, nhiều người chỉ kỳ vọng lãi suất tầm 0.5-2% mỗi năm so với tổng ETH. Và nếu như mà càng nhiều người stake, lãi suất càng giảm. Nên là sẽ mất hàng thế kỷ để mức độ tập trung tăng gấp đôi. Và trong trong một khoảng thời gian rất lâu như thế, liệu rằng có tất cả bao nhiêu người đủ kiên nhẫn để stake?
PoW không yêu cầu độ tin cậy tuy nhiên thì PoS lại có
Cơ bản, khi một node online lần đầu, hoặc vừa online sau khi offline trong khoảng thời gian dài, đều cần bên thứ ba xác nhận. Cũng có thể bên thứ ba là khách hàng của họ, bạn họ và sàn giao dịch,… PoW không cần những thứ này.
Mặc dù vậy những mà, có thể đây chính là một đề nghị không cần thiết và không quan trọng. Trong thực tế, người sử dụng bắt buộc cần phải tin tưởng tuyệt đối những nhà phát triển và / hoặc “cộng đồng” ở mức độ này.
Nếu không thì ít nhất, người sử dụng cần phải đặt niềm tin vào một ai đó (thường thường là những nhà phát triển) nhằm cho họ biết protocol này là gì và bất kỳ cập nhật nào đối với protocol. Việc này là không bao giờ có thể tránh khỏi trong bất cứ ứng dụng phần mềm nào.
Tuy nhiên thì ngay cả khi những rủi ro này thực sự là đáng kể, chúng dường như thấp hơn nhiều so với lợi ích to lớn mà PoS có được: Hiệu suất làm việc cao và khả năng giải quyết, phục hồi tốt hơn sau các cuộc tấn công.
Nếu như anh em thấy bài viết này hay thì hãy chia sẻ cho những anh em khác cùng biết nhé.