Chức năng quản trị của Token: Điểm sáng của DeFi hay là chiếc mặt nạ?

Quản trị chính là hành động người sử dụng được phép bỏ phiếu cho đề xuất của dự án. Lúc mà đề xuất có thể đạt ngưỡng chấp nhận sẽ được thực thi, và đổi lại. Để có thể bỏ phiếu hay tạo đề xuất thì thông thường người sử dụng bắt buộc cần phải sở hữu token quản trị (Governance Token) của dự án.

Governance ra đời từ vô cùng sớm, tuy vậy nhưng mà dần dần được nổi tiếng vào khoảng năm 2020, khi DeFi được “khơi mào” bởi sự kiện Yield Farming của Compound. Lúc bấy giờ quản trị mang ý nghĩa vô cùng lớn với DeFi. Nó chính là tác nhân chính tạo ra sự phi tập trung, tức là dự án không thể bị kiểm soát một cách chặt chẽ bởi đội ngũ dự án, mà còn là cộng đồng.

Vấn đề của quản trị (Governance)

Theo như mình đã đề cập, quản trị giúp dự án mang hơi hướng của người sử dụng. Việc bỏ phiếu làm cho chúng ta có trách nhiệm nhiều hơn đối với dự án chỉ dễ dàng mua token, đợi giá lên được cao rồi bán ngay lập tức. Tuy nhiên thì dần dần, quản trị bắt đầu sinh ra những điểm yếu:

Trường hợp Solend

Để có thể dễ dàng hình dung, chúng ta xét trường hợp gần đây là sự cố Solend chiếm quyền sử dụng ví.

Việc ví bị thanh lý trong vay mượn là chuyện hết sức bình thường, không có gì to tác cả. Nhưng mà chính vì ví này gây ảnh hưởng trực tiếp rất lớn đến không chỉ Solend, mà còn Solana và người sử dụng khác, vì thế cho nên Solend mới ra đề xuất SLND1 với nội dung đó là: Có nên tạm thời quản lý tài sản trong ví đến khi vị thế vay an toàn hơn không?

Ngay sau đó, gần như 100% bỏ phiếu thông qua. Việc này cũng vô cùng dễ hiểu, bởi vì để có thể đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các bên, Solend hình như nên làm như vậy.

Tuy nhiên thì việc không bình thường ở đây đó chính là cũng chính cộng đồng là người chỉ trích, không đồng ý với hành động này. Quan điểm của họ cho rằng việc này là hết sức vô lý trong DeFi khi dự án có quyền “chạm” đến tài sản người sử dụng. Thậm chí là CZ cũng hết sức bất ngờ về hành động này.

Bên cạnh đó còn có khả năng khác, là người sử dụng chỉ trích và người sử dụng bầu cử cho SLND1 là hai tệp hoàn toàn khác nhau. Và đồng thời Solend cũng tập trung lắng nghe người sử dụng khi đưa ra đề xuất SLND2 với nội dung chính: vô hiệu hóa SLND1 và tìm giải pháp khác.

Đồng thời SLND2 cũng rất nhanh chóng được thông qua như SLND1. Tuy nhiên thì việc kì lạ ở đây đó chính là có một ví chiếm phần lớn quyền bỏ phiếu đồng ý ở cả hai đề xuất.

Cả hai đề xuất đều được bỏ phiếu nhiều nhất từ một ví

Tổng kết tất cả lại, ta thấy có những vấn đề dưới đây:

• Một ví chấp nhận cả 2 đề xuất, tuy là cho có vẻ hơi trái ngược nhau. Những ai có thể chấp nhận với những quyết định của Solend? Đây liệu có phải là ví của dự án  hay không?
• Mặc dù biết rõ 100% Solend chiếm quyền ví là quyết định vì cộng đồng. Nhưng mà liệu quản trị của dự án có quyền hạn can thiệp vào tài sản của một người?
• Từ hai dữ kiện ở phía bên trên, tức là không hẳn là có giới hạn về những đề có thể đề xuất. Vậy thì sẽ như thế nào nếu như mà một (hoặc nhóm) người có thể đề xuất bất cứ một thứ gì và chấp nhận cho thực thi? Nếu như mà đề xuất quá mức cho phép thì dự án không thực thi thì có phải vi phạm quản trị hay không?

Ở hạn chế phía cuối, không phải là chưa bao giờ diễn ra. Ở thời điểm trước đây, khi LUNC (LUNA cũ) giảm hơn một triệu lần từ ATH, đã diễn ra trường hợp nhiều người mua LUNC để có thể tạo đề xuất. Ngay lúc đấy, Terra Station tràn ngập spam đề xuất vô nghĩa.

Hay là đối với Boba Network – nền tảng Layer 2 của Ethereum, cũng đã từng có đề xuất cực kỳ vô lý và nực cười. Ở đề xuất 3 chính là một câu hỏi không có một chút liên quan nào tới sự phát triển của Boba, hay đề xuất 2 thì phát triển, nhưng là … kêu dự án pump giá BOBA.

Những đề xuất vô nghĩa trên Boba Network

Riêng đối với việc một ví có thể nắm nhiều quyền hạn quá đơn giản không phải chỉ đơn giản làm cho dự án gặp rắc rối vô cùng lớn ở các đợt bỏ phiếu vô nghĩa. Nếu như mà đề xuất này không chê vào đâu được tuy nhiên đi ngược lại quyền lợi của nhóm này, họ cũng sẵn sàng bỏ phiếu chống. Qua đấy, ta thấy những bất cập về quản trị từ khâu kiểm duyệt đề xuất đến khâu bỏ phiếu.

Trường hợp Fei Protocol

Trước sự việc Solend chỉ có đúng duy nhất mấy ngày, cũng một dự án cũng dính phải rắc rối liên quan về quản trị, dự án đó chính là Fei Protocol.

Sự việc n là Fei hợp nhất với Rari Capital vào tháng 12 năm 2021. Tuy nhiên trước đấy, Rari Capital đã bị hack một cách trắng trợn vào cuối tháng 4 năm 2021. Dẫn tới Fei phải sử dụng tiền quỹ để trả nợ. Sau đây chính là đề xuất trả nợ:

Đề xuất trả nợ cho Rari Capital

Bên cạnh đó TIP-112 đưa ra cách thức triển khai, đã được thông qua nhưng mà thực thi vô cùng chậm.

Đề xuất cụ thể trả nợ cho Rari Capital

Sau đấy thì đã có đề xuất hủy bỏ TIP-112.

Thậm chí là cả Fei cũng có suy nghĩ rằng không muốn trợ giúp trả nợ bằng phương pháp lấy tiền từ PCV:

Từ đấy cho thấy rõ rằng, đề xuất thông qua vẫn có đề xuất khác không tán thành, dù rằng nếu như mà không đồng ý có thể bầu cử cho đề xuất trước. Việc này đã đặt ra một câu hỏi đó chính là: đề xuất liệu có thật sự là mong muốn của bên phía cộng đồng? Hay là bắt buộc cần phải đúng ý dự án mới được thông qua? 

Cũng có thể trên đây chính là những “hạt cát” trên “sa mạc” đề xuất của rất nhiều dự án. Tuy nhiên thì bấy nhiêu có lẽ cũng thấy được quản trị hiện tại chưa ổn.

Dự án thật sự cần Governance?

Governance giúp gì cho dự án?

Không phải là bất cứ lúc nào dự án cũng đi trên con đường suôn sẻ, an toàn. Sẽ có khoảng thời gian họ gặp khó khăn, rủi ro. Điển hình như những dự án đang hoặc có dự định phát triển trên Terra, nhưng mà bất thình lình Terra gặp sự cố về UST.

Tất cả những dự án nếu như mà gọi vốn từ USDC hoặc USDT thì sẽ ít thiệt hại hơn rất nhiều. Nhưng mà đối với các bên gọi vốn bằng UST và chưa triển khai, phần tiền hiện tại đó có khả năng còn không đáng là bao.

Đó chính là nguyên nhân vì sao những dự án nên có khoảng phân bổ token cho Advisors – những người có kinh nghiệm đi trước để phát triển dự án. Đồng thời họ có thể đưa ra lời khuyên hoặc quyên góp ý tưởng phát triển khi dự án lâm vào tình trạng bế tắc.

Bên cạnh đó quản trị cũng có vai trò tương tự. Nhân sự chỉ có vỏn vẹn vài chục người trong team, mặc dù có tài giỏi tới mức nào, thì cũng chỉ nghĩ được tới một giới hạn nhất định mà thôi. Do đấy, khi cộng đồng được quyền góp ý tưởng, có thể đẩy giới hạn trên lên một mức tương đối nhiều.

Nhưng đấy là khi quyền quản trị đặt niềm tin vào đúng người, và đồng thời có tài năng. Ở thời điểm hiện tại, để có thể phát huy tối đa tính phi tập trung của DeFi, bất cứ một ai có token đều cũng có thể bỏ phiếu bầu cử. Những người có nhiều tiền hơn thì mua đủ số token cần thiết nhất có thể để tạo đề xuất. Toàn bộ chỉ cần có tiền là sẽ giải quyết được hết những vấn đề.

Chính việc quá đơn giản để quản trị làm dự án vô cùng khó phát triển, nguyên nhân bởi vì họ không thật sự quan tâm chú ý tới sứ mệnh, hay tầm nhìn của dự án. Những thứ đa phần người sử dụng muốn trong crypto là lợi nhuận. Vì thế cho nên họ cũng không để ý cho mấy tới đề xuất.

Vậy thì liệu dự án có cần Governance không?

Theo như ý kiến của cá nhân mình là có, nhưng mà không phải là theo phương pháp hiện tại. Nếu như mà DeFi có DeFi 2.0, có lẽ ở trong tương lai sẽ có Governance 2.0

Ở đấy, quyền quản trị sẽ hoàn toàn đặt ở những người thật tâm muốn phát triển dự án. Tất nhiên thì những người này cùng đều vì lợi nhuận mà thôi, nhưng mà họ không phải là mua token một cách bị động. Họ sẽ tương tác nhiều với dự án trên mạng xã hội, suy nghĩ một cách kỹ càng phương pháp xử lý vấn đề, hay là lập kế hoạch ngắn/dài hạn cho dự án.

Trong video sau đây, đội ngũ Tienao.com.vn đã đề ra một vài vấn đề mà DAO bắt buộc cần phải cải thiện một cách tốt nhất để có thể bước đến Governance 2.0. Các bạn hãy xem hết video này nhé!

Phát triển dự án như thế nào là đúng cách? Vô cùng khó để có thể giải đáp được đúng cho câu hỏi này. Tuy vậy nhưng mà, dưới góc nhìn của chính bản thân mình, vẫn có thể phần nào tìm được phương pháp xử lý.

Lúc đầu, đội ngũ có thể tham khảo ý kiến từ Advisors hoặc nên toàn quyền quyết định dự án. Nguyên nhân bởi vì lúc này, dự án vẫn còn quá mới, vì thế cho nên không ai có thể hiểu rõ dự án bằng chính những người sáng lập. Việc phân quyền lúc này khiến dự án bị “hòa tan” theo góc nhìn của cực kỳ nhiều người.

Sau đấy, khi cảm nhận được rằng dự án đã có thể đứng vững, có thể dần mở quyền quản trị cho cộng đồng. Tuy nhiên phải cần có điều kiện chặt chẽ để có thể lọc ra tất cả những người không trung thành với dự án.

Vậy thì nếu như mà không có bất cứ ai muốn tham gia quản trị, thì có nên xem xét thưởng token cho họ để “giáo dục” người sử dụng không? Ở thời điểm trước đây, đã có một số trường hợp từng khuyến khích người sử dụng tham gia quản trị bằng phương pháp thưởng token, Mirror Protocol với phiên bản V2 trên Terra là thí dụ.

Việc này giúp cho người sử dụng có thể quen với việc quản trị hơn rất nhiều, tuy nhiên thì đồng nghĩa với việc cũng gia tăng lượng bỏ phiếu vô nghĩa. Nguyên nhân bởi vì không chỉ có “Yes” và “No”, vẫn còn lựa chọn thứ ba là phiếu trống, tức là bỏ phiếu nhưng không có bất cứ một ý kiến nào.

Trong thực tế, có rất ít dự án làm phương pháp này, tuy nhiên thì người sử dụng vẫn tham gia bàn luận, bỏ phiếu liên quan về các đề xuất. Sau FUD về các nhà sáng lập, hiện Sushi đang trong tình trạng vô cùng khó khăn, khi mà hiện không có bất cứ một ai dẫn đầu. Nhưng mà ở trong diễn đàn, một số đề xuất từ tháng 5 năm 2021, hoặc là mới đây, có lượt comment tính bằng nghìn lượt.

Nhiều chủ đề trên diễn đàn Sushi vẫn thu hút mọi người với hàng nghìn lượt xem

Thậm chí ở đề xuất hợp pháp hóa Sushi, trừ những comment tích cực, rất nhiều người có thiện chí giúp Sushi.

Nhiều comment tích cực hỗ trợ dự án, dù SUSHI không còn như xưa

Bên cạnh đó Sushi có được điều này và có được ngày hôm nay là do network effect. Một tin cực sốc đó chính là Sushi từng là meme, và sau đó đứng dậy và từng trở thành một trong những AMM chiếm thị phần lớn nhất crypto, chỉ sau có Uniswap. Do đấy, nếu như mà muốn người sử dụng thật sự cống hiến, dự án cần phải xây được mạng lưới xã hội một cách mạnh mẽ.

Lời kết

Quản trị chính là công cụ hay, nó giúp đưa dự án tới với nhiều người bằng phương pháp cho mọi người thấy mình có phần trách nhiệm trong việc phát triển dự án. Tuy nhiên thì đối với trạng thái ở thời điểm hiện tại, quản trị vô cùng dễ bị lạm dụng cho những hành vi xấu. Do đấy, có lẽ cần phải một khoảng thời gian dài để thấy quản trị trở nên hữu ích.

Nếu như mà anh em thấy bài viết này hay thì hãy chia sẻ cho những anh em khác cùng biết nhé! Và anh em có thắc mắc hay câu hỏi gì thì hãy bình luận ở phía bên dưới bài viết. Tienao.com.vn sẽ giải đáp cho các bạn ngay lập tức.