Ở trong thị trường crypto, chắc hẳn là anh em đã được nghe nhắc tới rất nhiều liên quan về khái niệm cầu (bridge) giữa các blockchain với nhau và đồng thời chúng có trách nhiệm luân chuyển các coins/tokens của anh em từ blockchain này qua blockchain khác.
Trong bài viết dưới đây, Tienao.com.vn sẽ cùng anh em tìm hiểu một cách chi tiết liên quan về công nghệ EVM giúp các sản phẩm và ứng dụng nối đến và phát triển trên không chỉ một mà nhiều blockchain khác nhau. Và đồng thời hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân vì sao nhiều dự án lại không sử dụng công nghệ này để mở rộng quy mô.
Liệu rằng EVM sẽ có ảnh hưởng gì tới sự phát triển của blockchain? Anh em cùng mình đi tìm hiểu về những ưu điểm và nhược điểm của công nghệ EVM là gì nhé!
Để không làm mất thời gian của anh em chúng ta bắt đầu tìm hiểu luôn nhé!
Xem thêm
- FED là gì? Tại sao FED gây ảnh hưởng tới thị trường crypto?
- FLASH (FlashStake) là gì? Phiêu lưu ‘du hành thời gian’ bằng tài sản crypto
EVM là gì?
EVM (Ethereum Virtual Machine) chính là máy ảo Ethereum. Anh em cũng có thể nghĩ theo một cách dễ dàng hơn đó chính là những EVM sẽ đóng vai trò trung gian trong việc thực thi các smart contract (hợp đồng thông minh) ở trên mạng lưới Ethereum. Mỗi một Ethereum node đều được trang bị một EVM riêng, việc này sẽ đảm bảo tuyệt đối tính phi tập trung và bảo mật của mạng lưới.
Cơ chế hoạt động của EVM
Tương tự như việc Software Developers bắt buộc phải sử dụng những IDE (Integrated Development Environment – Môi trường tích hợp như là Xcode hoặc Microsoft Visual Studio) sử dụng để viết code và đóng gói ứng dụng. Sau đấy, những IDE này sẽ dịch code sang tiếng mà máy tính có thể hiểu được.
Solidity thành Bytecode
Những smart contract của Ethereum thường sẽ được viết bằng ngôn ngữ lập trình Solidity, vì thế cho nên những EVM sẽ đóng vai trò dịch code sang bytecode. Bytecode giống mã nguồn máy tính và trong đấy sẽ được lưu các opcode (operation code) để mạng Ethereum có thể trực tiếp hiểu một cách dễ dàng và thực thi lệnh điều khiển.
Tìm hiểu thêm: zkEVM là gì?
EVM Blockchain là gì?
EVM blockchain chính là những blockchain tương thích máy ảo Ethereum, việc này hoàn toàn đồng nghĩa với việc các smart contract của Ethereum có thể được chạy trên các blockchain đó. Nói một cách đơn giản hơn, chỉ cần phải điều chỉnh một ít, thì những Dapps (ứng dụng phi tập trung) trên Ethereum có thể chạy được trên EVM blockchain. Có thể kể tới một số ví dụ của EVM blockchain là BSC, Fantom, Avax C-Chain, Celo,…
Tổng TVL của thị trường DeFi
Tổng TVL của hệ sinh thái Ethereum
Nguyên nhân bởi vì Ethereum hiện đang là hệ sinh thái hàng đầu với rất nhiều dự án từ lớn cho đến bé, với tổng TVL của cả hệ là $158 tỷ đô, chiếm hơn 65% thị trường DeFi. Việc này nghĩa là hệ sinh thái Ethereum chính là một mảnh đất vô cùng tốt, màu mỡ và cực kỳ nhiều blockchain khác muốn được bridge đến đấy.
Trước lúc đi tìm hiểu một cách chi tiết các blockchain nào đang được tương thích EVM, thì chúng ta hãy xem là liệu rằng việc này có thể mang tới lợi ích gì cho đội ngũ phát triển dự án và người sử dụng.
Lợi ích đối với người dùng
Cảm giác quen thuộc: Nếu như mà thời điểm trước đó anh em đã từng dùng những Dapps của mạng Ethereum, thì chắc chắn 100% rằng sẽ làm quen vô cùng nhanh với các sản phẩm ở trên EVM blockchain. Rất dễ dàng bởi bởi vì những nhà phát triển sẽ không thay đổi tính năng và giao diện của chúng.
Xử lý phí gas và tốc độ giao dịch: Ở thời điểm hiện tại, mạng lưới Ethereum đang vướng phải cực kỳ nhiều hạn chế của nền tảng như là tốc độ giao dịch vô cùng chậm và chi phí giao dịch quá cao, cao một cách không thể ngờ được (đặc biệt lên đến $100 nếu mạng Ethereum bị tắc nghẽn, việc này xảy ra vô cùng thường xuyên). Tất cả những việc này ảnh hưởng rất lớn đến trải nghiệm của anh em.
Bên cạnh đó những blockchain ra mắt phía sau sẽ nổi bật hơn rất nhiều về công nghệ và xử lý tốt được phần nào những vấn đề còn tồn đọng của Ethereum. Đồng thời khi tương thích EVM thì khả năng mở rộng của các blockchain này càng được củng cố nhiều hơn.
Có thêm tiện ích và sản phẩm mới: Các blockchain mới này có lợi thế về mặt công nghệ, thì sẽ có các ý tưởng mới được triển khai.
Thí dụ: dYdX là một sàn giao dịch derivatives (phái sinh) được thiết kế ban đầu trên mạng Ethereum, tuy nhiên thì sau đó được triển khai trên mạng Starkware và đồng thời đã cực kỳ thành công khi chiếm trọn thị phần phái sinh của blockchain.
Lợi ích đối với Developers & Team dự án
Không mất thời gian làm quen: Đối với những developer dù có kinh nghiệm hay mới thì cũng đều sẽ tốn rất nhiều thời gian để làm quen và nghiên cứu với một ngôn ngữ lập trình mới. Tuy nhiên thì với thời điểm hiện tại xã hội càng ngày càng phát triển, với công nghệ EVM, các dev có thể “nhảy” giữa các blockchain với nhau đơn giản hơn.
Nhận diện thương hiệu: Sản phẩm của team dự án khi được triển khai trên các blockchain khác, về giao diện sẽ có thể được thay đổi hay giữ nguyên tùy theo nhu cầu của dự án. Vì thế cho nên thay vì lập một dự án mới từ trên xuống dưới, thì team chỉ cần một chút chỉnh sửa cho thích hợp là có thể triển khai dự án trên Ethereum của mình lên trên EVM blockchain.
Sản phẩm sẽ được nhân rộng: Thay vì bị giới hạn ở trong một blockchain nhất định, thì sản phẩm của team sẽ được mở to ra các blockchain khác ⇒ Mở rộng sức ảnh hưởng và thu hút nhiều users.
Phân tích về EVM Blockchain
Theo như mình đã đề cập ở phần trước, thì chắc hẳn là anh em đã hiểu EVM là gì và lợi ích của nó có thể đem lại cho người sử dụng và dự án. Vậy thì có những EVM blockchain nào hiện nay trong thị trường crypto? Đây chính là câu hỏi mà trong suốt khoảng thời gian vừa qua mình nhận được từ anh em nhiều nhất. Sau đây mình sẽ giải đáp câu hỏi này cho anh em!
Có tất cả hai loại EVM blockchain đó chính là:
- Các giải pháp layer 2.
- EVM blockchain chạy độc lập.
Các giải pháp layer 2
Hiện nay có cực kỳ nhiều EVM blockchain. Nhiều nhất phải nhắc tới những giải pháp layer 2 (layer-2 solution) dành cho mạng Ethereum, nguyên nhân bởi vì chúng xây dựng trên nền tảng của Ethereum nên vô cùng đơn giản để có thể kế thừa ưu điểm và khắc phục nhược điểm.
Tìm hiểu thêm về đặc điểm của các dự án Layer 2: Layer 2 là gì?
Các giải pháp layer 2 trên Ethereum
Như anh em có thể thấy ở trong ảnh ở phía bên trên, có toàn bộ những biện pháp mở rộng cho Ethereum. Mặc dù vậy nhưng mà, mình chỉ đề cập tới cho anh em những dự án đã có những thành công đáng được chú ý gần đây và nổi bật nhất:
- Starkware: Như đã nhắc tới ở thí dụ trước đấy, nền tảng Derivatives dYdX xây dựng trên Starkware và đồng thời đã vô cùng thành công, tuy là trước đấy trên Ethereum thì không có nhiều sự chú ý cho mấy. Vì thế cho nên, Starkware đã gây dựng được tên tuổi của mình ở trong thị trường crypto.
- Arbitrum: Có cực kỳ nhiều dự án lựa chọn blockchain này để có thể mở rộng sản phẩm của họ, có thể kể tới một số cái tên nổi bật như Synapse, Sushi và AnySwap,… Tuy nhiên thì đặc biệt nhất đó chính là Curve Finance và Abracadabra đang dẫn đầu xu hướng DeFi 2.0.
Cũng có thể thấy, những layer 2 của Ethereum ở thời điểm hiện tại cũng đã có những thành công nhất định khi những dự án trên Ethereum có thể triển khai cả nền tảng của mình lên trên các lớp giải pháp đó. Việc này cũng thúc đẩy của các dự án layer 2 nói riêng và tất cả hệ sinh thái Ethereum nói chung.
Tham khảo thêm: Sự vươn lên của các Layer 2 trên Ethereum
Các EVM blockchain chạy độc lập
Không giống một chút nào với các dự án layer 2 trên Ethereum, những blockchain layer 1 xây dựng nền tảng và thiết kế blockchain riêng vì thế cho nên chắc chắn 100% sẽ có sự khác biệt. Thí dụ các EVM blockchain khác có thể kể tới như là Harmony, Binance Smart Chain, Avalanche, Near Protocol, Fantom,…
1. Binanace Smart Chain (BSC)
Binanace Smart Chain là một thí dụ điển hình của một EVM blockchain có được cực kỳ nhiều thành công với hơn $19 tỷ đô giá trị TVL, Ethereum đứng thứ nhất thì nó đứng thứ 2.
Bên cạnh đó hệ sinh thái BSC có hơn 900 ứng dụng DeFi, trong đấy có tất cả hơn 50 dự án sàn giao dịch phi tập trung (DEXs). Và thành công nhiều nhất với dự án DEX PancakeSwap với hơn $5 tỷ đô TVL.
Mặc dù vậy nhưng mà, có tất cả hơn 50 dự án DEXs trong hệ sinh thái BSC gần như là fork từ dự án khác qua EVM hoặc là copy lại của nhau. Việc này gây ra sự phân mảnh của TVL và đồng thời làm hệ sinh thái bị loãng ra, không bao giờ cô đọng, khi mà users có quá nhiều sản phẩm giống nhau.
Tham khảo thêm: Tổng quan hệ sinh thái Binance Smart Chain (BSC)
TVL của PancakeSwap
2. Polygon
Lúc đầu Polygon chỉ được mọi người coi là giải pháp layer 2 của Ethereum, tuy nhiên thì ở thời điểm hiện tại mạng Polygon trả phí giao dịch bằng MATIC (token chính của mạng Polygon), vì thế cho nên được xem là một blockchain tách biệt với Ethereum. Ở khoảng thời gian viết bài, Polygon đang có TVL là hơn 4.5 tỷ đô, cho thấy sự phát triển vô cùng nhanh cả chất lượng và số lượng của các dự án mới.
Ví dụ là dự án NFT marketplace OpenSea. Dự án này hoàn toàn được phát triển trên Ethereum và đồng thời đã cực kỳ thành công, với volume tháng 8 năm 2021 lên đến gần 3.5 tỷ đô và trên Polygon với hơn 50 triệu đô. Việc này cho thấy một cách rõ rằng OpenSea đã bắt đầu mở rộng thị phần và đồng thời quan tâm đến lợi ích của người sử dụng khi mà họ dùng mạng Polygon thay vì Ethereum.
Chúng ta hãy nhìn một cách chi tiết xem liệu rằng trong thời gian sắp tới có sự dịch chuyển khối lượng từ Ethereum qua Polygon trên Opensea không nhé.
Tìm hiểu thêm: Tổng quan về hệ sinh thái Polygon
Trên Near Protocol, dự án Aurora EVM được mọi người xem là một mảnh ghép không thể nào thiếu được, nguyên nhân bởi vì nó giúp Near Protocol có thể tương thích với EVM. Việc này tức là Aurora có thể thu hút các Dapps về hệ sinh thái Near. Điều đặc biệt nhất mình muốn thông báo cho mọi người đó chính là trong tháng 10, Aurora công bố những đối tác lớn như là 1inch, Sushi, Dodo, Aave,… sẽ phát triển sản phẩm của họ trên cả Near Protocol.
⇒ Near Protocol chính là một ví dụ cho EVM blockchain thông qua dự án Aurora. Vì thế cho nên chúng ta có thể thấy EVM vẫn đang là xu hướng và đồng thời còn cực kỳ nhiều dư địa để phát triển.
Tìm hiểu thêm: Tổng quan về hệ sinh thái Near Protocol
One page của dự án Aurora. Nguồn: Nearians_
Thông qua ba thí dụ liên quan về EVM blockchain, anh em có thể thấy một cách rõ rằng những ưu điểm của việc được tương thích EVM. Sau đây mình sẽ tóm gọn chúng lại như:
- Thu hút được cực kỳ nhiều dự án: Thời điểm lúc này sẽ tương tự như là trăm sông (các Dapps) đổ về một biển (các EVM blockchain). Được nhắc tới ở ví dụ trước đấy, sau khi Aurora hoàn tất việc tương thích EVM vào Near Protocol, thì rất nhiều dự án đã ký kết hợp đồng với với Aurora để được triển khai trên Near.
- Thu hút những nhà phát triển: Họ chính là những builder sẽ quyên góp vô cùng lớn vào việc phát triển hệ sinh thái và xây dựng sản phẩm về dài hạn.
- Tận dụng được network effect của Ethereum: Chắc hẳn là tất cả anh em đều biết Ethereum đang là hệ sinh thái hơn nhất với rất nhiều dự án lớn nhỏ của toàn bộ những mảnh ghép DeFi và là NFT. Vì thế cho nên, tất cả những dự án này đổ bộ sang blockchain khác sẽ đem theo cả người sử dụng cũng như là thanh khoản, việc này sẽ là thu hút vô cùng nhiều tiếng vang và sự chú ý trong cộng đồng.
Rủi ro và hạn chế của các EVM Blockchain
Hiện EVM blockchain có cực kỳ nhiều ưu điểm và đồng thời có thể xem là một công nghệ “bất ly thân”, tuy nhiên thì liệu rằng có những nhược điểm hay hạn chế nào cho công nghệ này không? Để có thể biết được câu trả lời thì hãy cùng mình tìm hiểu dưới đây nhé.
1. Giảm tính bảo mật & Rủi ro bị hack
EVM chính là một công nghệ giúp cho những dự án có thể triển khai trên nhiều blockchain khác nhau. Tuy nhiên thì khi bị tấn công liên chuỗi (cross-chain attack) như Poly Network vào tháng 8 năm 2021, việc này gây ra “chết trùm” và thiệt hại vô cùng lớn.
Tìm hiểu thêm: 6 “cú sốc” Exploit nổi bật nhất trong nửa đầu năm 2021
Những vụ hack/exploits mới nhất trong Q3/2021
2. Thanh khoản bị phân mảnh
Dự án tham gia ở rất nhiều blockchain thì thanh khoản sẽ chỉ tồn tại ở blockchain đó và đồng thời không liên kết lại được với nhau. Tuy là có bridge để chuyển các token qua lại giữa các blockchain, nhưng mà lại có rủi ro bảo mật và hạn chế về thời gian chuyển, chi phí. Nếu như mà những ứng dụng DeFi mà có thanh khoản thấp thì đồng nghĩa với việc sẽ gây ảnh hưởng cực kỳ lớn tới lợi ích và trải nghiệm người sử dụng.
Thí dụ: Sushi ở hiện tại đang có mặt ở tất cả 13 blockchain khác nhau, có thể anh em sử dụng những mạng Polygon, Ethereum và Arbitrum vô cùng ổn áp, những trải nghiệm của anh em sẽ bị ảnh hưởng trên các blockchain còn lại có TVL tương đối thấp (dưới 100 triệu đô la).
Tuy nhiên thì ở thời điểm hiện tại thì hình như có thể như thế, nhưng mà TVL ở những blockchain này có thể tăng ở trong tương lai nếu như mà nhận được sự quan tâm chú ý từ bên phía người sử dụng hơn.
SushiSwap đang chạy trên 13 blockchain
3. Audit nhiều smart contract trên nhiều blockchain:
Càng ngày chi phí cho audit smart contract càng trở nên đắt đỏ, khi mà những dự án muốn gây dựng uy tín thì càng hiểu audit là một việc vô cùng cần thiết và quan trọng.
Bên cạnh đó theo Ulam (công ty ký kết hợp đồng với dự án Algorand), giá của việc audit smart contract trên Ethereum có thể giao động từ $7500 tới $45,000, đặc biệt, có công ty còn đề nghị lên đến $100,000, một con số vô cùng lớn. Anh em hãy thử hình dung xem những dự án phải audit trên nhiều blockchain thì giá audit sẽ lớn đến mức nào. Chắc hẳn phải là một con số siêu to khổng lồ.
2 kiểu dự án chạy trên nhiều EVM blockchain
Chắc hẳn là anh em cũng hay thấy sẽ có tất cả hai kiểu dự án chạy trực tiếp trên nhiều nền tảng EVM blockchain:
1. Những dự án nhỏ
Đây chính là dự án phát triển sản phẩm tham gia trực tiếp tại nhiều blockchain, việc này như là một con dao hai lưỡi, có thể anh em tìm thấy hidden gem, hoặc là dự án chỉ là đang sử dụng việc này để có thể tạo ra một phong cảnh đẹp giống như trong mơ không khả thi.
Nếu như mà anh em tập trung chú ý thì dễ thấy nhất, hạn chế của những dự án này đa số là nguồn lực có hạn mà muốn mở rộng ra nhiều blockchain cùng một khoảng thời gian, dẫn đến chất lượng của sản phẩm có thể bị ảnh hưởng vô cùng nhiều.
Còn riêng về lợi thế nghiêng đa số về mặt marketing khi mà chứng minh được trình độ của đội ngũ cũng như tham vọng của cả team, và sản phẩm có thể tiếp cận được nhiều tập users hơn.
TVL của dự án Eleven Finance
Thí dụ: Dự án Eleven Finance yield farming đã bắt đầu mainnet từ cuối tháng 9 năm 2021 và đồng thời tham gia ở tất cả 5 EVM blockchains khác nhau (Fantom, BSC, Polygon, OKExChain, Avalanche). Ngoài ra anh em có thể thấy TVL của dự án không có sự tăng trưởng mạnh.
ELE chính là token chính của dự án Eleven Finance và hiện đang có market cap chỉ khoảng $3 triệu đô và FDV đang là $9 triệu đô. Việc này cho thấy dự án không thu được nhiều giá trị về cho ELE token.
Ngoài ra Eleven Finance đã quyết định lựa chọn hướng đi là mainnet trên nhiều EVM blockchain để có thể đơn giản mở rộng dự án hơn. Tuy nhiên thì nhìn một cách kỹ càng vào những chỉ số cho thấy có thể đang hoạt động chưa hiệu quả. Mặc dù vậy nhưng mà, ở khoảng thời gian đầu dự án thì vô cùng khó để có thể biết trước được là có thành công hay không. Vì thế cho nên, chúng ta sẽ cùng theo dõi tiếp dự án trong tương lai.
Eleven Finance
2. Đã có chỗ đứng ở trong một blockchain
Những dự án này đã có những sản phẩm vô cùng thích hợp với nhu cầu của người sử dụng và đồng thời được chấp nhận. Thời điểm lúc này việc triển khai sản phẩm tốt lên những dự án khác sẽ có cực kỳ nhiều lợi thế:
- Nguồn lực dồi dào khi đã thành công.
- Sản phẩm tốt và được người sử dụng ủng hộ rất nhiều.
Thí dụ mới đây nhất đó chính là việc Aave (nền tảng Lending số 1 về TVL trên Ethereum) đã đổ bộ lên blockchain Avalanche (có tương thích EVM ở C-Chain). Ngay sau đấy, trong ngày đầu tiên Aave đã thu hút 1 tỷ đô la giá trị TVL.
Cộng với việc Aave được hỗ trợ từ chương trình Avalanche Rush (incentive program của hệ Avalanche), vì thế cho nên Aave đang chính là số 1 về TVL trong hệ sinh thái Avalanche. Việc này làm cho những dự án native trên Avalanche bị lép vế trước gã siêu to khổng lồ Aave.
Top dự án có TVL cao nhất trên Avalanche
Hiện nay những blockchain mới đang trong khoảng thời gian thu hút dự án và người sử dụng tới với hệ sinh thái của họ. Do đấy thị trường ở các blockchain này còn đang vô cùng mới và đồng thời lượng TVL vẫn chưa được nhiều cho mấy. Tuy nhiên thì anh em có thể dự phóng trước việc gì sẽ xảy ra khi mà nguồn tiền chảy về các blockchain này.
Vì thế cho nên, xu hướng tham gia ở nhiều blockchain (multi-chain) chính là một điều tất yếu khi mà các blockchain thế hệ mới có quá nhiều điểm ưu việt so với blockchain cũ.
Tìm hiểu thêm: Multi-chain là gì? Xu hướng, tác động & tiềm năng đầu tư
Non-EVM Blockchain là gì?
Định nghĩa
Khác hoàn toàn với EVM blockchain, non-EVM blockchain chính là những Blockchain không tương tích với EVM. Những non-EVM blockchain có thể kể đến như là Avalanche X-Chain, Cardano, Algorand, Terra, Solana,…
Những non-EVM blockchain có đặc điểm chính là dùng ngôn ngữ lập trình smart contracts khác so với Solidity trên Ethereum, như là:
- Solana sử dụng Rust/C/C++.
- Terra sử dụng Rust.
- Cardano sử dụng Haskell/Plutus.
- Algorand sử dụng TEAL (Transaction Execution Approval Language).
Anh em có thể thấy sẽ là vô cùng khó cho các dự án trên Ethereum có thể lên được các non-EVM blockchain. Nếu như mà muốn thì những dự án bắt buộc cần phải xây dựng lại từ đầu và đồng thời code theo ngôn ngữ smart contracts theo từng blockchain, việc này thì không có bất cứ một dự án nào muốn làm cả.
Lợi thế & Hạn chế
Theo như mình đã đề cập ở phía bên trên thì đặc điểm chính của các non-EVM blockchain là dùng ngôn ngữ lập trình smart contract khác nhau. Vì thế cho nên hạn chế và lợi thế đa số sẽ vây quanh việc này.
- Lợi thế: Các non-EVM blockchain sẽ có một cộng đồng developer riêng và đồng thời họ sẽ được các chương trình ưu tiên để có thể thúc đẩy phát triển của cả hệ sinh thái. Lúc này những sản phẩm trong hệ sinh thái sẽ tới từ chính cộng đồng developer này.
- Hạn chế: Câu hỏi vô cùng khó của các non-EVM blockchain là làm như thế nào để có thể xây dựng được một cộng đồng developer mạnh. Bởi vì họ là builder chính của cả hệ sinh thái, cho nên mỗi một non-EVM blockchain sẽ có một hướng phát triển và chiến lược khác nhau.
Ở trong phần tiếp theo mình muốn đề cập ra một thí dụ cụ thể liên quan về non-EVM blockchain có hướng đi cực kỳ khác biệt đấy chính là dự án Solana.
Điều gì giúp Solana thành công?
Solana là một dự án hiện đang nằm đứng vị trí top 6 trong thị trường blockchain, tuy là không tích hợp EVM. Vậy thì liệu rằng EVM có phải là một chìa khóa vô cùng quan trọng giúp cho blockchain phát triển hay không?
Hệ sinh thái của Solana từ đầu năm 2021 đã phát triển với một tốc độ vô cùng ấn tượng, và còn có những dự án được overvalued và hiện tại giá của token đang gặp những cơn sóng điều chỉnh cực kỳ sâu.
Ở thời điểm hiện tại, hệ sinh thái Solana có rất nhiều dự án làm về bridge. Nổi bật nhất có thể kể tới hai dự án Allbridge và Wormhole, đóng vai trò chuyển qua lại những token giữa blockchain (BSC, Ethereum, Terra,…) và Solana. Mặc dù vậy nhưng mà những bridge này chỉ dành cho việc chuyển token qua lại giữa các blockchain, còn blockchain Solana vẫn chưa hỗ trợ hoàn toàn EVM.
Tham khảo thêm: Tổng quan về hệ sinh thái Solana
Để có thể thực hiện hóa tương lai tương thích EVM, Solana đang ký kết hợp đồng với Neon Labs để có thể giúp blockchain Solana thu hút những Dapps từ các blockchain khác. Bên cạnh đó dự án trên Ethereum có thể viết smart contracts trên nền tảng Neon để kết nối với Solana.
Các dự án chạy trên Solana
Solana có kế hoạch từ thời điểm lúc đầu là sẽ tạo ra một hệ sinh thái riêng và đồng thời tự phát triển, thay vì sử dụng EVM để có thể lôi kéo dự án và những developer trên Ethereum khác từ bên ngoài vào.
Các dự án chạy trên Solana
Anh em có thể thấy một cách rõ rằng, DeFi trên Solana đang phát triển vô cùng mạnh với hơn 13 tỷ đô giá trị TVL, đứng đầu có thể kể tới là Saber với dominance hơn 15%. Trong danh sách trên có tất cả 26 dự án, tuy nhiên thì chỉ có 2/26 dự án đó là tham gia ở những blockchain khác và đồng thời không nằm trong danh sách top 10.
⇒ Việc này cho thấy sự “lép vế” trước các dự án chỉ tập trung vào Solana.
Trong hệ sinh thái Solana có điểm trừ đó chính là vẫn chưa có bất cứ một sản phẩm nào thực sự chất lượng như các blockchain khác. Tuy là có đầy đủ tất cả những mảnh ghép về DeFi, những dự án trong Solana vẫn chưa thu hút được nhiều giá trị cho dự án và vẫn chưa có sự tối ưu về sản phẩm. Ví dụ là hiện tượng các dự án có TVL vô cùng cao nhưng giá token thì lại không tương xứng.
Đọc đến đây chắc hẳn là mọi người nghĩ nó chỉ có những điểm cộng và điểm trừ kể ở phía bên trên thôi đúng không, nhưng mà sau đây mình sẽ đưa ra một số điều mà Solana đang làm vô cùng tốt để có thể phục vụ cộng đồng phát triển dự án.
Ngôn ngữ lập trình smart contract
Điều thứ nhất cần phải nói đến ngôn ngữ lập trình smart contract của Solana là Rust, C và C++, nó đóng vai trò là con hào Solana tạo ra để đi một hướng mà dự án Solana đã tạo ra và đồng thời tách biệt hệ sinh thái với Ethereum.
Về cơ bản, Rust/C/C++ có một cộng đồng vô cùng lớn, đặc biệt bất cứ một lập trình viên nào cũng từng code các ngôn ngữ lập trình này. Ngoài ra các developer đã quyết định học Rust để có thể phát triển trên Solana và đồng thời nếu như mà thật sự thành công thì họ sẽ ở lại lâu dài hơn với hệ sinh thái.
Solana hackathon – Cuộc thi dành cho các developer
Nguyên nhân bởi vì áp dụng ngôn ngữ lập trình Rush/C/C++ để viết smart contracts mà không phải Solidity, Solana đã tổ chức các cuộc thi Hackathon để có thể thu hút developers tới hệ sinh thái.
Solana Hackathon
Từ đầu năm 2021, Solana đã tổ chức ra rất nhiều lần hackathon (cuộc thi dành cho các lập trình viên dự án) để có thể nhanh chóng tìm ra và đồng thời cấp giải thưởng cho những dự án triển vọng và tiềm năng nhất. Dạo khoảng thời gian mới đây, Solana Season đã được tổ chức vào tháng 6, có toàn bộ hơn 13,000 lập trình viên tham gia và có hơn 350 dự án.
Đang diễn ra chính là sự kiện Ignition Hackathon (A global Solana Hackathon) có tổng giải thưởng lên tới $5 triệu đô la rất nhiều phải không. Bên cạnh đó trong tháng 10 sẽ công bố kết quả của cuộc thi. Khi kết quả được công bố Tienao.com.vn sẽ cập nhật tới cho anh em sớm nhất có thể.
Việc này cho thấy sức hút của hệ sinh thái Solana và sự quan tâm của Solana tới lập trình viên. Bởi vì họ chính là những người builder đóng góp chính cho sự phát triển của cả hệ sinh thái.
⇒ Solana đang tầm nhìn phát triển các sản phẩm chất lượng và tốt trước. Rồi sau đấy mở ra đón các dự án từ EVM blockchain qua, để có thể tránh trường hợp hệ sinh thái sẽ pha loãng và rời rạc bởi vì có rất nhiều bản fork.
Đến cuối cùng, các nhà phát triển Ethereum mong chờ Solana sẽ tích hợp EVM, nguyên nhân bởi vì đây chính là một mảnh đất vô cùng màu mỡ với cơ sở hạ tầng đầy đủ không còn gì để chê. Hơn hết là Network Effect (Hiệu ứng mạng lưới) của Ethereum và Solana đều cực kỳ mạnh khi có những backers chất lượng và cộng đồng lớn.
Cơ hội của những dự án non-EVM blockchain
Cơ hội ở đây dành cho tất cả những dự án mà tập trung phát triển trên một blockchain nền tảng để có thể đạt được thành công trước, rồi mới triển khai trên các blockchain khác. Bài học từ những dự án trên Ethereum vô cùng thành công như (Curve, Aave, Sushi, etc.), mặc dù vậy nhưng mà ở khoảng thời gian bắt đầu xuất hiện smart contracts thì Ethereum chính là lựa chọn tốt nhất.
Ở thời điểm hiện tại, Solana cũng như là các blockchain thế hệ mới khác như Flow, Cardano, Terra, Algorand,… là những nền tảng có công nghệ vượt trội và đồng thời cực kỳ tiềm năng để có thể triển khai các Dapps. Vậy thì cơ hội của các dự án trên non-EVM blockchain thì sẽ như thế nào?
Chú ý tới giai đoạn của một blockchain nền tảng, vì mỗi một blockchain sẽ có những kế hoạch và chiến lược khác nhau để có thể thúc đẩy sự phát triển của cả hệ. Cũng có thể lúc đầu sẽ tập trung chú ý vào dự án trong hệ sinh thái, hoặc là sẽ ưu tiên các dự án qua EVM.
⇒ Tập trung chú ý vào đúng duy nhất một non-EVM blockchain để có nhiều cơ hội thành công trong hệ sinh thái đó. Thời điểm lúc này, dự án sẽ đi trước và đồng thời có thể chiếm được thị phần của cả hệ sinh thái trước khi các dự án khác đổ bộ qua EVM.
Hiện tại những dự án trên Ethereum đang muốn trở thành multi-chain và đồng thời có thể chạy trực tiếp trên các blockchain đó. Điều kiện cần của các blockchain này là cần phải được tương thích EVM, trong khi đấy có cực kỳ nhiều non-EVM blockchain.
Ở trong thị trường có những sản phẩm cross-chain và multi-chain như là Coin98 Wallet, với rất nhiều những sản phẩm trợ giúp cả EVM và non-EVM blockchain.
- Từ góc nhìn người sử dụng, thì sản phẩm giống như Tienao.com.vn sẽ đem tới nhiều lợi ích và tính năng hơn khi mà hỗ trợ tất cả blockchain hiện nay.
- Từ góc nhìn rộng, Tienao.com.vn và Sushi chính là hai sản phẩm thuộc hai layer khác nhau vì thế cho nên cực kỳ khó để có thể so sánh chúng.
⇒ Tập trung vào một layer để giải quyết những vấn đề ở layer đó.
Có thể nhắc tới Sushi chính là một dự án vô cùng, vô cùng thành công trên Ethereum với cực kỳ nhiều tính năng và đồng thời đã có mặt tại tất cả 13 blockchain khác nhau. Về bản chất, Sushi đã là multi-chain, tuy nhiên thì không phải ở blockchain nào users cũng được dùng toàn bộ những tính năng của Sushi.
Điển hình như sử dụng Sushi trên mạng Binance Smart Chain (BSC), anh em sẽ không bao giờ dùng được tính năng limit order (đặt lệnh chờ) ở trên Sushi. Đây chỉ là một ví dụ đề cập đến những tính năng bị hạn chế của các dự án chạy trên nhiều nền tảng blockchain khác nhau.
⇒ Tập trung vào sản phẩm thích hợp với users và market ở một blockchain.
Hạn chế và rủi ro của EVM blockchain đã được mình nói đến ở phần trước như là giá audit đắt đỏ, bảo mật, thanh khoản bị phân mảnh, khả năng bị hack và nguồn lực bị phân tán…
⇒ Tập trung chú ý vào một blockchain và đồng thời xây dựng sản phẩm trên chính nền tảng có sẵn của blockchain đó.
Chính vì thế cho nên, khi những dự án tập trung vào một blockchain thì sẽ có được vô cùng nhiều lợi thế và từ đấy trở đi khả năng thành công sẽ cao hơn rất là nhiều so với việc phân tán tất cả mọi thứ và đồng thời trở nên phức tạp.
Lời kết
Những EVM blockchain sẽ hoàn toàn có được nhiều lợi ích từ Network Effect sẵn có của Ethereum, và khả năng vô cùng cao thì các non-EVM blockchain sẽ tương thích công nghệ này trong một tương lai không xa. Sau đây chính là 05 ý chính của bài viết:
- EVM blockchain nhận được rất nhiều sự quan tâm từ bên phía cộng đồng và đồng thời là bàn đạp cho sự phát triển của tất cả hệ sinh thái.
- Còn những non-EVM blockchain, thì trong tương lai khả năng vô cùng cao là sẽ được tương thích. Việc này hoàn toàn phụ thuộc vào chiến lược của đội ngũ phát triển dự án blockchain.
- Mặc dù vậy nhưng mà, giống như bridge giữa các blockchain, EVM luôn luôn đi kèm hạn chế, rủi ro và đồng thời cần cực kỳ nhiều công sức để có thể cải thiện trong một sớm một chiều.
- Solana chính là một dự án có hướng đi hoàn toàn khác tuy nhiên thì cũng đầy tiềm năng khi áp dụng ngôn ngữ lập trình nổi tiếng để viết smart contracts. Bên cạnh đó, Solana tập trung phát triển hệ sinh thái của riêng mình.
- Dự án tập trung chú ý phát triển trên một hệ sinh thái thì sẽ có nhiều cơ hội để có thể thành công hơn.
Dự án chạy chỉ trên một blockchain sẽ bị cạnh tranh bởi những dự án từ các blockchain khác đi qua EVM. Mặc dù vậy nhưng mà, không có nghĩa với việc những dự án chạy chỉ trên một blockchain sẽ bị lép vế trước những dự án đến từ hệ sinh thái khác. Việc này phụ thuộc vào chiến lược phát triển của mỗi blockchain.
Nếu như mà anh em thấy bài viết này hay thì hãy chia sẻ cho những anh em khác cùng biết nhé!