Quick Take
- Monolithic = một mình làm tất cả mọi việc, modular = chia nhỏ công việc cho nhiều bên.
- Modular blockchain là con đường cần đi để đưa blockchain tới mainstream.
- Hiện nay Modular blockchain còn ở giai đoạn vô cùng sớm và đồng thời sẽ cần khoảng thời gian tính bằng năm thậm chí là hơn để chúng có thể chạm tới đúng tiềm năng của mình.
Xem thêm
- White Paper là gì? Mức độ quan trọng của White Paper trong đầu tư Crypto
- Crypto là gì? Kiến thức Crypto cơ bản dành cho người mới cần phải biết
Monolithic blockchain & Modular blockchain là gì?
Thứ nhất mình sẽ phân tích cho anh em blokchain thực hiện những hoạt động gì rồi sau đấy sẽ đến với định nghĩa sau:
- Settlement: Lớp này chính là nơi những giao dịch rollups được xác minh và tranh chấp giải quyết. Lớp này không tồn tại ở Monolithic blokchain, và là lớp tùy chọn ở Modular blockchain.
- Consensus: Cung cấp thứ tự và tính cuối cùng (Finality) thông qua mạng lưới full node tải xuống và đồng thời triển khai nội dung của khối, và đạt được sự đồng thuận về tính hợp lệ của các chuyển đổi trạng thái. Tính cuối cùng chính là sự khẳng định rằng toàn bộ các khối được hình thành tốt sẽ không bị thu hồi khi đã cam kết với blockchain.
- Data Availability: Nơi chứa những dữ liệu đã được chứng minh là hợp lệ.
- Execution: Giao dịch và những trạng thái thay đổi (thay đổi số dư ví chẳng hạn), được thực hiện tại lớp này. Người sử dụng tương tác với lớp này thông qua việc ký giao dịch, triển khai smart contract, chuyển tài sản…
Monolithic blockchain chính là blockchain giải quyết toàn bộ tác vụ nói trên, công việc trên một lớp duy nhất.
Modular blockchain chính là blockchain chia sẻ các tác vụ trên cho nhiều mạng lưới được liên kết với nhau, giúp hiệu suất được tối ưu hơn và tăng khả năng mở rộng lên nhiều lần.
Tham khảo: Blockchain là gì?
Ví dụ: Một người thợ lành nghề có thể giải quyết được rất nhiều công việc khác nhau, tuy nhiên thì để có thể đào tạo ra một người như thế cần phải tốn cực kỳ nhiều nguồn lực và thời gian, dẫn tới tình trạng khó mở rộng sản xuất. Trong khi đó, nếu như mà áp dụng quy trình sản xuất dây chuyền, mỗi một nhóm thợ lại có công việc riêng thì không những vừa đảm bảo được hiệu quả vừa có thể mở rộng trên một quy mô lớn.
Hiện nay, đa số toàn bộ những blockchain mà ta đang biết đều là monolithic blockchain như Binance Smart Chain, Solana, Near,… Kể cả là Ethereum hiện tại cũng là một monolithic blockchain, mặc dù vậy nhưng mà Ethereum đã có kế hoạch để có thể trở thành một modular blockchain trong tương lai.
Dạo thời gian mới đây câu hỏi vì sao Modular blockchain là yếu tố cần thiết và là mục tiêu hướng tới của các blockchain là một câu hỏi mình nhận được nhiều nhất từ anh em. Vậy thì ở phần sau mình sẽ phân tích cho anh em câu hỏi này một cách chi tiết.
Vì sao Monolithic Blockchain phải chuyển sang Modular Blockchain?
Trước lúc tóm tắt tổng quan liên quan về phương pháp hoạt động của hai loại hình blockchain này, ta cùng bắt đầu cùng tìm hiểu từ bối cảnh của các blockchain hiện nay.
Từ khi blockchain ra đời cho tới thời điểm hiện tại, chúng đã đối mặt với tất cả ba vấn đề rất khá dưới đây:
- Khả năng mở rộng (Scalability): Thông lượng của hệ thống là bao nhiêu? Số giao dịch xử lý trên giây (TPS) là bao nhiêu?
- Độ phi tập trung (Decentralization): Có bao nhiêu nodes trong mạng lưới? Có tình trạng quyền lực tập trung ở một nhóm nhỏ không?
- Tính bảo mật (Security): Độ khó trong việc tấn công mạng lưới là bao nhiêu?
Ba vấn đề này cùng tồn tại tạo ra một bài toán vẫn chưa có lời giải, được gọi là “Blockchain Trilemma” hay nghịch lý tam giác blockchain. Bài toán chỉ ra rằng một blockchain chỉ có thể giải quyết 2/3 vấn đề của tam giác và phải hy sinh yếu tố còn lại.
Từ hồi xưa cho tới thời điểm hiện tại các monolithic blockchain đã thử rất nhiều phương pháp khác nhau để có thể xử lý toàn bộ những hạn chế của “Blockchain Trilemma”, tuy nhiên theo như mình tìm hiểu thì vẫn chưa có bất cứ một chain nào thành công.
Việc cố gắng hết sức giải quyết toàn bộ trên một mạng lưới đã tạo ra nhiều vấn đề, thí dụ như:
- Muốn có tốc độ xử lý nhanh hơn? → Giảm số lượng node đi. Nhưng giảm số lượng node đồng nghĩa với việc giảm tính bảo mật và độ phân quyền của mạng lưới.
- Muốn tối ưu tính bảo mật và phân quyền? → Giảm điều kiện để có thể trở thành node và số node sẽ tăng. Mặc dù vậy nhưng mà số node tăng thì đồng nghĩa với việc thời gian xác nhận giao dịch sẽ lâu hơn rất nhiều.
Node: Một thiết bị điện tử bất kỳ (PC, Laptop, Server), các node được liên kết với nhau và trao đổi dữ liệu cho nhau giúp tạo thành cơ sở hạ tầng của một blockchain.
Không thể không thừa nhận rằng những điều mà các Monolithic blockchains đã đem tới cho Crypto, tuy nhiên chúng đang dần dần đạt đến giới hạn của mình. Điển hình nhất chính là vấn đề liên quan về tính mở rộng của Ethereum, tốc độ chậm và chi phí đắt đỏ đã tạo ra rào cản ngăn cách một lượng lớn người sử dụng.
Ta sẽ cần một phiên bản blockchain hiệu quả hơn, mới hơn, giúp xử lý được tất cả những hạn chế của Monolithic blockchain, và Modular blockchain chính là câu trả lời cho vấn đề này.
Việc chia sẻ những tác vụ cho nhiều mạng lưới được liên kết với nhau giống như ví dụ liên quan về dây chuyền sản xuất ở phần trên, giúp có thể tối ưu được nguồn lực của mỗi bộ phận và giúp tạo ra một sản phẩm hiệu quả hơn, chưa nói tới khả năng mở rộng vô cùng tốt mà chúng có thể đem tới.
Cách để Monolithic blockchain chuyển đổi sang Modular blockchain
Modular tức là chia nhỏ những tác vụ cho từng bộ phận một giải quyết, do đấy anh em có thể hiểu chúng như một tập hợp của nhiều giải pháp để xử lý vấn đề của blockchain hiện tại.
Những cách để chuyển đổi sang Modular blockchain:
Tối ưu hiệu quả giải quyết thông qua Rollups
Rollups chính là một giải pháp Layer 2 giúp có thể xử lý bài toán liên quan về tính mở rộng của Layer 1, trong số những giải pháp Layer 2 khác, Rollups được coi là giải pháp tối ưu bậc nhất trong việc mở rộng Layer
Để hiểu hơn về Rollups, Layer 2 cũng như cơ hội trong mảng Layer 2, anh em có thể tham khảo thêm: Layer 2 là gì?
Để tóm gọn phương pháp hoạt động của Rollups, anh em cũng có thể hiểu rằng Rollups giúp tạo môi trường giải quyết giao dịch riêng rồi đưa kết quả lên Layer 1 để xác minh.
Phương pháp làm này có những ưu điểm dưới đây:
- Phí bảo trì gần bằng 0.
- Đảm bảo người sử dụng rút được tài sản dù Layer 2 Rollups gặp sự cố.
- Không cần phải quan tâm trực tiếp tới việc bảo mật và tính phân quyền vì đã có Layer 1 lo.
- Có tiềm năng vượt qua các máy chủ tập trung về mặt hiệu suất.
Tăng tính bảo mật và phân quyền thông qua Proof-of-stake (PoS)
Chuyển đổi cơ chế đồng thuận từ Proof-of-Work (PoW) sang Proof-of-Stake (PoS) là một trong những đề mục vô cùng quan trọng trong Roadmap phát triển của Ethereum, nhằm có thể nhắm đến khả năng mở rộng tốt hơn rất nhiều.
Thay vì việc phải dùng những phần cứng đắt tiền và tốn kém trong cơ chế đồng thuận PoW, PoS cho phép người sử dụng ký gửi (stake) một lượng tài sản nhất định để trở thành Validator (người xác thực) của Blockchain.
Cơ chế đồng thuận PoS có những đặc điểm dưới đây:
- Không đề nghị phần cứng phức tạp, tỉ mỉ, hạ thấp tiêu chuẩn tham gia để trở thành validator của mạng lưới.
- Mang giá trị cho tài sản vì token bây giờ sẽ được sử dụng nhằm để stake. Người mua từ việc bắt buộc cần phải bỏ tiền để mua phần cứng chạy PoW thì bây giờ sẽ chuyển sang mua token để stake trên PoS, số token đó cũng sẽ mang về phí cho validator ⇒ Tăng tính hiệu quả sử dụng vốn (Capital Efficiency).
- Không cần phải trả quá nhiều phí hoạt động như PoW (tiền mặt bằng, tiền điện để đặt máy đào,…).
⇒ Việc loại bỏ rất nhiều rào cản từ PoW sẽ giúp có thể thu hút nhiều node tham gia vào mạng lưới hơn, từ đấy trở đi có thể giúp tăng tính bảo mật và phân quyền trong mạng lưới.
Blockchain như Ethereum vẫn có những điều kiện tối thiểu để có thể trở thành Validator như: phải có ít nhất 32 ETH và đồng thời không được rút số ETH stake cho tới giai đoạn tiếp theo. Mặc dù vậy nhưng mà những dự án về mảng Staking Pool như Lido, RocketPool đã ra mắt, từ đấy tiếp tục phá hủy tất cả những rào cản cho bất cứ một ai muốn tham gia vào việc staking ETH.
Nâng hiệu quả giải quyết lên cao hơn nữa với Sharding
Sharding là phương pháp mở rộng theo chiều ngang khi chia hệ thống thành nhiều phân đoạn (Shards). Mỗi một phân đoạn chỉ thực hiện đúng duy nhất một tập hợp con của tổng số công việc trên blockchain, và đồng thời mỗi một validator chỉ cần xác thực phân đoạn đơn đó và một số phân đoạn khác.
Sharding chính là một trong những đặc điểm cốt lõi cấu thành nên modular blockchain với việc chia nhỏ công việc để xử lý và là chìa khóa để mở rộng mạng lưới gấp nhiều lần.
Ethereum trong khoảng thời gian thứ nhất của Sharding sẽ có 64 shards, những mà mỗi một shards sẽ nhỏ hơn 3 lần so với layer 1 hiện nay nhưng chúng vẫn sẽ hoàn toàn có thể xử lý khối dữ liệu gấp 18 lần so với thời điểm hiện tại. Mục tiêu mà Ethereum hướng tới trong tương lai với sự phát triển của phần cứng hỗ trợ là 1024 shards.
Điều kỳ diệu thật sự khi các giải pháp kết hợp với nhau
Nếu như mà chỉ có đúng duy nhất một giải pháp được thực hiện thì sẽ không bao giờ có thể giúp monolithic blockchain trở thành modular blockchain.
Thí dụ, với việc áp dụng cơ chế đồng thuận PoS cùng với sự trợ giúp của các dự án mảng staking pool, bất cứ một ai đều cũng có thể trở thành validator ⇒ Số lượng validator tăng một cách nhanh chóng. Mặc dù vậy nhưng mà việc để hàng chục, hàng trăm nghìn validator bảo vệ một monolithic blockchain cũng giống với việc “giết gà dùng dao mổ trâu”, vừa không tạo ra nguồn thu nhập tốt, vừa làm chậm tốc độ giao dịch cho validator.
Nếu như có sharding thì ngược lại, blockchain có thể phân một lượng validator vừa đủ để xác minh cho một shard, nếu như mà có thêm nhiều validator thì có thể tạo shard mới, hai yếu tố kết hợp giúp đẩy khả năng mở rộng lên tầm cao mới trong khi đảm bảo được tính bảo mật.
Ở trong hình thái cuối cùng những giải pháp sẽ bổ trợ cho nhau giúp có thể tạo ra một positive feedback loop, lúc này:
- Cơ chế đồng thuận PoS sẽ giúp thu hút nhiều validator hơn giúp tăng độ bảo mật và decentralized.
- Nhiều validator sẽ giúp tạo ra nhiều shard hơn giúp tăng khả năng mở rộng.
- Nhiều shard sẽ giúp Layer 2 Rollups tối ưu hơn giúp giảm chi phí, tăng tốc độ xử lý.
- Trải nghiệm tốt từ layer 2 Rollups giúp thu hút người sử dụng và đồng thời tạo ra nhiều doanh thu hơn cho L1.
- Nhiều doanh thu hơn cho L1 giúp thu hút thêm nhiều validator tham gia.
⇒ Tạo ra một positive feedback loop khi tất cả yếu tố đều giúp bổ trợ nhau phát triển.
Hạn chế của Modular blockchain hiện nay
Đọc hết phần ở phía bên trên anh em đã hiểu hết được tiềm năng của modular blockchain chưa. Nếu như có chỗ nào chưa hiểu thì hãy bình luận ở phía dưới bài viết mình sẽ giải đáp những thắc mắc cho anh em. Modular blockchain là con đường phải đi nếu muốn tới kỷ nguyên mass adoption.
Tuy nhiên thì ở thời điểm hiện tại, mình bắt buộc cần phải nói thật với anh em rằng con đường đi tới Modular blockchain sẽ tiềm ẩn vô cùng nhiều rủi ro, và đồng thời đây chính là một quá trình dài chứ không phải sẽ diễn ra trong một thời gian ngắn được.
Theo kế hoạch, phải đến năm 2022 thì Ethereum = blockchain đang dẫn đầu về con đường chuyển đổi lên Modular blockchain mới tiến tới giai đoạn Proof-of-Stake và đến năm 2023 mới tới giai đoạn Sharding.
Các giải pháp Layer 2 RollUps cũng ở khoảng thời gian lúc đầu và đồng thời vẫn còn rất nhiều hạn chế, chưa kể tới việc khi toàn bộ mọi thứ hoạt động cũng sẽ mất một khoảng thời gian dài để từ từ thu hút người sử dụng và mở rộng mạng lưới. Trong suốt khoảng thời gian dài tính bằng năm này, luôn có những nguy hiểm và rủi ro có thể ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển của mạng lưới và không loại trừ khả năng lý thuyết khác xa với thực tế.
Tuy nhiên thì để có thể đánh giá một cách chính xác nhất, blockchain và Crypto đã đi được một chặng đường dài và vượt qua được rất nhiều khó khăn, gian khổ. Có những vấn đề mới liên tục xuất hiện nhưng cộng đồng vẫn luôn luôn tìm ra được những giải pháp giúp xử lý một cách tốt nhất những vấn đề đó. Cá nhân mình cũng vô cùng ấn tượng và rất thích khi tìm hiểu chi tiết về chủ đề này và chủ đề cũng giúp mình tự tin hơn và có một cái nhìn dài hạn hơn trong việc đầu tư vào thị trường Crypto.
Cơ hội đầu tư
Vì còn ở giai đoạn vô cùng sớm, vậy nên việc xác định rõ ràng cơ hội đầu tư trong mảng modular blockchain là rất khó khăn. Nếu như mà anh em có niềm tin mãnh liệt vào modular blockchain nói riêng và tương lai dài hạn của Crypto nói chung thì phía sau mình sẽ cung cấp cho anh em một vài phương hướng đầu tư mà mình nghĩ sẽ hiệu quả cộng với các dữ liệu liên quan.
Đầu tư vào ETH
“Nước chảy chỗ trũng” và giá trị của mạng lưới thường hay đổ nhiều nhất về native token của mạng lưới đó. Điều này đã được chứng minh qua cực kỳ nhiều blockchain trước đây như Avalanche, Ethereum, Binance Smart Chain, Solana, Terra,… khi một chain phát triển đầy đủ tất cả những mảnh ghép sẽ có một nhu cầu lớn cho native token của chain đó.
Đối với việc Ethereum vẫn chính là mạng lưới hàng đầu và bỏ xa các chain khác liên quan về doanh thu, TVL, những bứt phá liên quan về sản phẩm và đồng thời ở thời điểm hiện tại cũng đang đi đầu trong việc chuyển đổi sang modular blockchain, theo như mình tìm hiểu thì tỉ lệ ETH sẽ dẫn đầu các con sóng tăng trưởng tiếp theo của blockchain trong tương lai là vô cùng cao.
Đầu tư vào những giải pháp giúp Ethereum chuyển đổi sang Modular Blockchain
Như mình đã đề cập tới ở phía bên trên, để có thể chuyển đổi sang modular blockchain bắt buộc cần phải sự phát triển của nhiều giải pháp khác nhau gồm có: Sharding, PoS và Rollups.
Mỗi một giải pháp lại có các bước phát triển và hạn chế riêng và đồng thời sẽ có những dự án ra đời giúp xử lý tốt những hạn chế đó. Việc chia nhỏ và đi sâu vào các giải pháp sẽ giúp anh em thu gọn phạm vi tìm hiểu và giúp tìm ra được cơ hội một cách hiệu quả hơn.
Các giải pháp giúp ở trên đều đã có bài viết trên Tienao.com.vn, nếu như anh em quan tâm thì có thể tham khảo để nắm rõ hơn về đặc điểm của chúng và các cơ hội đầu tư.
Nhận định
Trong suốt khoảng thời gian vừa qua Monolithic blockchain và Modular blockchain chính là chủ đề gây tranh cãi nhiều nhất.
- Những người bullish về Modular blockchain thì bảo phương hướng phát triển như của Ethereum là tương lai.
- Những người bullish về Monolithic blockchain thì bảo chỉ cần layer 1 là đã đủ tốt.
Ai cũng đưa ra những dẫn chứng để bảo vệ cho suy nghĩ, quan điểm của mình và đồng thời bản thân mình với vai trò là một nhà đầu tư, mình có một vài ý kiến dưới đây hy vọng rằng có thể giúp anh em có một cái nhìn tốt hơn về Monolithic blockchain và Modular blockchain:
- Mục đích tối cao của blockchain vẫn chính là tính decentralized, khi quyền lực thuộc về người sử dụng và không phải phụ thuộc vào bất cứ một bên thứ ba nào. Để có thể tiến tới mainstream, Modular blockchain sẽ là hướng cần phải đi.
- Hiện tại các Monolithic blockchain vẫn chưa đặt nặng vào vấn đề decentralized mà đang quan tâm, chú ý vào việc tối ưu trải nghiệm người sử dụng và mang nặng yếu tố đầu cơ.
- Trong short term, Monolithic blockchain vẫn sẽ chiếm ưu thế nguyên nhân bởi vì hiện tại tập người sử dụng của Crypto là chưa lớn cho mấy, Monolithic blockchain nào có hệ sinh thái hoàn thiện vẫn sẽ tiếp tục thu hút người sử dụng và dòng tiền.
- Trong long term, yếu tố decentralized sẽ càng ngày càng được coi trọng, để ý tới và Modular blockchain nếu như mà không gặp phải những vấn đề nghiêm trọng thì có thể sẽ là giải pháp chiến thắng.
- Lúc này các Monolithic blockchain như Solana, Polygon, BSC có thể trở thành một layer 2 RollUps trên Ethereum. Vì là các blockchain này vẫn sẽ giữ được điểm mạnh của mạng lưới của mình và để việc bảo mật cho layer 1 Ethereum lo. Anatoly, founder của Solana cũng chia sẻ liên quan về tầm nhìn về một tương lai khi Solana có một layer 1 (execution environment) lo phần bảo mật để Solana có thể tối ưu những điểm mạnh sẵn có của mình.
Nguồn: Polynya
Lời kết
Giống như DeFi có DeFi 2.0 giúp có thể cải thiện tính hiệu quả và xử lý tốt những hạn chế của DeFi thì tương tự Modular blockchain cũng chính là giải pháp giúp xử lý những hạn chế của Monolithic blockchain hiện tại. Thay vì giữ nguyên suy nghĩ cạnh tranh và so sánh xem cái nào tốt hơn, thì ta hãy nên giữ suy nghĩ rằng đây là một quá trình chuyển đổi tất yếu giúp blockchain đến được kỷ nguyên mass-adoption.
Nếu như anh em thấy bài viết này hay thì hãy chia sẻ cho những anh em khác cùng biết nhé!
Còn bây giờ thì xin chào và hẹn gặp lại anh em ở những bài viết tiếp theo.