White Paper là gì?
White Paper chính là tài liệu sử dụng nhằm để mô tả các thuộc tính của dự án một cách chính xác nhất, giúp cho anh em có cái nhìn tổng quan về dự án. Không chỉ dừng lại ở đó White Paper cũng chính là nguồn thông tin chính xác nhất nếu như mà cần tham khảo về bất kỳ dự án nào.
Thuật ngữ White Paper có mặt trên thế giới này trước khi được dùng trong Crypto. White Paper có nguồn gốc cách đây khoảng một thế kỷ, để chỉ báo cáo ngành được xuất bản bởi một số bộ của chính phủ Vương quốc Anh. Còn riêng đối với Crypto, Whitepaper có lẽ được biết đến sớm nhất vào thời kì ICO (Initial Coin Offering).
White Paper có những thông tin gì?
Có thể kể tới một số thông tin hay thấy của một White Paper của các dự án trong Crypto như sau:
- Định nghĩa về dự án: Tóm tắt sơ lược nhất của một dự án.
- Lý do ra đời của dự án: Xử lý vấn đề nào đó của thị trường.
- Cơ chế hoạt động của dự án: Nêu tất cả những thành phần, vai trò của từng thành phần trong dự án, các công thức sử dụng trong hoạt động,…
- Lộ trình phát triển: Những việc team sẽ làm trong tương lai.
- Team: Giới thiệu từng người một, vai trò của họ trong dự án.
- Thông tin chi tiết về token.
- Các token trong dự án.
- vai trò mỗi token (thông thường chỉ có một, tuy nhiên thì những dự án gần đây, đặc biệt mảng Gaming, có thể có hai token với vai trò khác nhau).
- Số lượng mỗi token.
- Chi tiết mở bán token chính.
- Nhà đầu tư của dự án.
Mặc dù vậy nhưng mà tất cả những thông tin ở phía bên trên chỉ mang tính đúng vào thời điểm đó. Bởi vì tất cả những thông tin trên có thể dễ dàng sửa đổi dựa trên nhu cầu thực tế của thị trường, hoặc thực lực của đội ngũ,…
Ví dụ: Origin Protocol vào thời điểm trước đây làm về mảng e-commerse. Những mà, bởi vì trend NFT đang lên, và có vẻ đội ngũ dự án có làm tương đối tốt mảng này, vì thế cho nên họ đã đổi toàn bộ 100% mục tiêu dự án, White Paper từ e-commerse sang một dự án làm về NFT. Ở thời điểm hiện tại, anh em nếu lên trang chủ của Origin sẽ không bao giờ thấy được bất kì thông tin nào liên quan tới e-comerse.
Chức năng của White Paper
Nơi có những thông tin chính xác nhất
White Paper có thể ví như “gốc” của một dự án. Có thể các trang web Crypto sẽ có các góc nhìn riêng về định nghĩa dự án, nhưng nếu như mà có một nơi một diễn giải chính xác nhất, thì đó là White Paper. Trong White Paper, chúng ta có thể tìm thấy gần như tất cả mọi thông tin chính thống, giúp việc đầu tư của anh em trở nên đơn giản hơn rất nhiều.
Gọi vốn
Từ trước cho đến nay Do White Paper được xem như bản phác thảo dự án trước khi bắt tay vào làm, nên đây chính là thứ tiên quyết cần phải có để các nhà đầu tư biết mình đang bỏ tiền vào đâu. Trở về thời kì ICO thịnh hành, các dự án hầu hết chỉ cần Whitepaper là có thể đi gọi vốn.
Tuy nhiên thì hiện nay, White Paper không còn quan trọng cho mấy trong việc gọi vốn. Nguyên nhân bởi vì các dự án được “vẽ” ra vô cùng dễ trên giấy, nhưng mà chuẩn bị sẵn sàng bắt tay vào làm thì không đạt như kỳ vọng. Vì thế cho nên, ngày nay các nhà đầu tư thường nhìn và đội ngũ dự án (sản phẩm trước đó, tài năng,…), dự án đã chạy rồi có kết quả như thế nào,… Từ đấy trở đi mới ra quyết định đầu tư.
Sự khác nhau của White Paper và Lite Paper
Như mình đã đề cập tới ở phía bên trên, White Paper ở thời điểm hiện tại không còn quan trọng cho mấy đối với một dự án. Có lẽ ngoài việc nhà đầu tư trở nên khó khăn hơn, lý do khác là White Paper tương đối khô khan, đặc biệt đối với những dự án nặng tính kỹ thuật như Layer 1, Layer 2,…
Vì thế cho nên, một thứ khác dần dần trở nên nổi tiếng để thay thế White Paper để truyền đạt thông tin, đó chính là Lite Paper. Đúng như tên gọi, Lite Paper cho chúng ta cảm giác “nhẹ” hơn về mặt thông tin, bố trí cũng dễ nhìn hơn, từ đấy trở đi giúp cộng đồng nắm được ý tưởng, và mục đích ra đời của dự án rõ hơn.
Những phần được lược bỏ của White Paper so với Lite Paper thường nằm ở việc tính toán công thức, bối cảnh hiện tại. Những phần khác như định nghĩa dự án, thông tin token, team dự án,… đều được giữ lại.
Không có bất cứ ràng buộc nào cho thấy chỉ được có một loại White Paper hay Lite Paper. Một số dự án chuẩn bị kĩ, họ có cả hai phiên bản: Lite Paper và White Paper trên website; một số khác chỉ có một trong hai.
Tầm quan trọng của White Paper trong đầu tư Crypto?
Do White Paper và Lite Paper có chức năng giống nhau, vì thế cho nên ở đây mình sẽ nói đại diện là White Paper. Điểm thứ nhất mà White Paper giúp được cho nhà đầu tư đó chính là chúng sẽ gom toàn bộ những thông tin chi tiết, hữu ích lại, giúp người sử dụng không cần phải tốn nhiều thời gian để tìm dữ liệu đầu tư. Tiếp theo, White Paper giúp anh em biết được cốt lõi dự án làm gì, từ đấy trở đi có thể nhìn ra được tiềm năng của dự án. Điển hình như dự án sinh ra có thể xử lý được vấn đề gì của thị trường, nếu như mà có thì vấn đề đó quan trọng hay không,…
Bên cạnh đó, nếu như mà anh em xem vô cùng nhiều White Paper, thì dần dần sẽ nhận ra được không phải dự án nào cũng độc đáo, có điểm riêng. Một vài dự án chỉ đơn giản là fork ra từ các dự án lớn, điển hình có thể kể đến như:
Vì thế cho nên khi anh em đọc vào một dự án hơi giống dự án trước đó, có thể dự phóng ngay về cách thức hoạt động của dự án này có thật sự hiệu quả hay không (mục tokenomics của dự án).
Tham khảo thêm về cách đọc Tokenomics của các dự án tại đây: Tokenomics là gì?
Tổng kết
White Paper chính là một trong những tiêu chí cơ bản cần có của một dự án. Chúng không phải đơn giản chỉ giúp cộng đồng có cái nhìn khách quan hơn vì dự án chỉnh chu trong việc chuẩn bị tài liệu; mà còn là một “kim chỉ nam” cho mọi người biết đường để đầu tư.
Nếu như anh em có chỗ nào chưa hiểu thì hãy comment ở phía dưới bài viết. Mình sẽ giải đáp những thắc mắc cho anh em ngay lập tức.