Omnichain Fungible Token (OFT) là gì?
Omnichain (khái niệm được giới thiệu bởi LayerZero) chính là cơ sở hạ tầng phục vụ cho các dự án đơn giản hơn trong phát triển sản phẩm của họ trên môi trường đa chuỗi (multichain).
Chi tiết hơn là LayerZero sẽ phát triển một hệ thống truyền thông tin giữa các blockchain khác nhau chịu trách nhiệm hoàn toàn với việc bảo mật và kiểm duyệt trong quá trình di chuyển token đa chuỗi.
Sau đây mình sẽ đưa ra thí dụ 2 bài viết dưới đây liên quan về LayerZero và giải pháp của họ. Anh em có thể tham khảo thêm.
- LayerZero là gì? Cầu nối không giới hạn của các blockchain
- Cross-Chain Bridge: Ngành “Giao thông vận tải” tiếp theo trong làn sóng Multi-chain
Có thể hiểu Omnichain Fungible Token (OFT) chính là việc các dự án áp dụng cơ sở hạ tầng của LayerZero đề đưa token của họ sang blockchain khác một cách “authentic” nhất.
Lấy thí dụ cụ thể với token USDC ở hệ sinh thái Solana. Nhiều giải pháp bridge theo xu hướng tạo ra một phiên bản “wrapped token” của riêng họ. Việc này dẫn đến một hệ quả đó chính là có cùng một lúc vô cùng nhiều loại USDC khác nhau.
Trên thực tế, có thể có tới trên 10 phiên bản khác nhau của USDC trên Solana
Không chỉ dừng lại ở mức tạo khó khăn trong việc phân biệt, nó còn làm cho thanh khoản của USDC nhìn chung bị phân mảnh cực kỳ nhiều khi USDC không “authentic”.
Circle đã hỗ trợ người sử dụng phát hành trực tiếp USDC trên Solana và đồng thời đây là phiên bản “authentic” nhất của USDC. Một dự án như Circle có thể rất đơn giản thực hiện mint/burn token để phát hành qua hệ sinh thái khác nhờ cơ chế quản lý tập trung.
Mặc dù vậy nhưng mà riêng đối với Dapps thì không giống như vậy. Nếu như mà có nhu cầu phát hành qua blockchain khác họ sẽ bắt buộc cần phải tích hợp tất cả những giải pháp của bên thứ ba (thường là wrapped liquidity) và còn phải đảm bảo thanh khoản cho wrapped token đó. Vấn đề phân mảnh thanh khoản sẽ thấy vô cùng rõ khi dự án dùng từ hai giải pháp wrapped token trở lên (như USDC trên Solana).
Đối với OFT, dự án hoàn toàn có thể tự mình phát hành token qua blockchain khác nhờ vào cơ sở hạ tầng và công cụ hỗ trợ từ LayerZero. Đây sẽ chính là bản token “authentic” nhất vì được chính dự án sở hữu và phát triển smart contract.
Nói chung là OFT chính là khái niệm chỉ việc các dự án dùng LayerZero để phát hành token của họ sang một blockchain khác mà không cần phải thông qua giải pháp wrapped liquidity.
Từ đấy trở đi có thể đem tới những lợi ích như thuận tiện, tránh phân mảnh thanh khoản và chủ động hơn rất nhiều trong việc phát hành token qua nhiều blockchain khác nhau.
OFT đem tới lợi ích gì?
Giảm phân mảnh thanh khoản và trượt giá
Cũng ví dụ với USDC tại Solana như trên, với nhiều phiên bản USDC như vậy thì mỗi phiên bản bắt buộc cần phải có những liquidity pool khác nhau để có thể phục vụ được tất cả nhu cầu chuyển đổi/giao dịch.
Những dự án tích hợp OFT sẽ khắc phục, hoàn thiện vấn đề này khi chỉ cần cung cấp thanh khoản cho một cặp duy nhất là token theo chuẩn OFT của họ.
Và cũng bởi vì là phiên bản “native & authentic” từ chính dự án phát hành nên nguồn lực thanh khoản sẽ được tập trung hơn. Vấn đề trượt giá khi bridge cũng sẽ không xảy ra do OFT gần như là một “phiên bản light” của các bridge được phát triển bởi chính đội ngũ phát triển blockchain (Avalanche Bridge, Polygon Bridge, …).
Người sử dụng cũng sẽ không còn những thắc mắc, phân vân liệu token họ đang sở hữu có thực sự là token của dự án hay không.
Tất cả những giải pháp wrapped token của các bridge khác có khả năng sẽ không bao giờ có thể biến mất tuy nhiên thì OFT sẽ tạo ra áp lực cạnh tranh vô cùng lớn đối với họ. Chính bản thân người sử dụng khi nhận được nhiều trải nghiệm và lợi ích tốt cũng sẽ ưu tiên, thích dùng OFT hơn.
Thuận tiện triển khai token đa chuỗi
Ở thời điểm hiện tại LayerZero đã tích hợp vô cùng nhiều blockchain khác nhau, với kiến trúc ultra light node thì trong tương lai việc mở rộng sẽ còn được đẩy mạnh hơn nữa.
Hiện tại đang có tất cả hơn 20 blockchain được LayerZero tích hợp và còn mở rộng nhanh hơn trong tương lai
Những dự án phát triển token theo OFT cũng sẽ chủ động, tiện ích hơn khi có nhu cầu mở rộng qua các blockchain được hỗ trợ khi không cần phụ thuộc vào bất cứ một bên dự án cross-chain khác.
Những lợi ích khác
Với việc nắm quyền sở hữu với token trên nhiều blockchain, OFT còn đem tới rất nhiều lợi ích khác đối với dự án có thể kể đến như:
- Triển khai liquidity mining đơn giản hơn trên nhiều hệ sinh thái.
- Token trên nhiều hệ sinh thái đều có thể tham gia quản trị.
- Đối với các dự án hỗ trợ staking nhận về một phần doanh thu, người sử dụng hoàn toàn có lượng yield và quyền lợi như nhau trên các blockchain khác nhau.
- …
Xu hướng tích hợp OFT hiện nay
Đấy chỉ là trong lý thuyết thôi còn trong thực tế thì hiện mới chỉ có một số dự án nổi bật tích hợp OFT và dùng Stargate để làm cầu nối. Có thể kể tới một vài cái tên nổi bật như Qi DAO, Frax Finance, Liquity.
Mới đây nhất, chắc hẳn là chúng ta đều thấy TraderJoe đưa ra thông tin chính thức liên quan về việc ký kết hợp đồng với Stargate và triển khai token theo hướng OFT.
Mặc dù vậy nhưng mà, ngoài TraderJoe, không có nhiều dự án đề cập đến OFT. Vì thế cho nên đa số cộng đồng hiện nay vẫn chưa quan tâm, chú ý nhiều tới từ khóa này. Nếu như thế thì sẽ vô cùng khó để OFT là một từ khóa tạo trend như AI, Zk-Rollups, … trong thời điểm hiện nay.
Bên cạnh đó sở dĩ OFT cũng đang gặp phải rất nhiều rào cản và cạnh tranh một cách khốc liệt làm cho nó khó có thể tiếp cận rộng rãi trong tương lai gần.
Rào cản và cạnh tranh
Nhiều lo ngại xung quanh bảo mật
Mặc dù là giải pháp truyền tin và bảo mật của LayerZero ở thời điểm hiện tại tuy nhẹ, có khả năng mở rộng vô cùng nhanh nhưng lại đặt ra nhiều câu hỏi liên quan về bảo mật – một chủ đề vô cùng nóng đặc biệt trong lĩnh vực cross-chain.
Hàng tỷ USD đã bị đánh cắp từ bridge do vấn đề bảo mật
Lớp bảo mật của LayerZero gồm có endpoint và các relayer kết hợp với oracle để có thể thực hiện giao dịch chuyển token đa chuỗi và xác minh tính hợp lệ.
Đối với endpoint, LayerZero triển khai kiến trúc ultra-light node để có thể giảm đi được chi phí triển khai trên nhiều blockchain khác nhau. Hiện tại kiến trúc này đang được cộng đồng nghi ngờ về bảo mật. Ngoài ra, dùng oracle để kiểm duyệt cũng chính là ý tưởng gây rất nhiều tranh cãi. Có người đồng tình, có người không đồng tình.
Tài khoản twitter @trayvox cho rằng quy trình kiểm duyệt LayerZero hoạt động như một loại xác thực multisig với 2 chữ ký và nó không có gì thực sự đột phá.
Một ý kiến khác từ tài khoản @boredGenius cũng bày tỏ mối lo ngại tương tự.
Vậy nhưng mà Vitalik Buterin vẫn cho rằng tương lai vẫn sẽ là multi-chain chứ không phải cross-chain khi các giải pháp cross-chain hiện tại vẫn còn nhiều sự nghi ngờ liên quan về bảo mật.
Vấn đề cạnh tranh và thị trường mục tiêu
Số liệu cho thấy, nhu cầu giao dịch cross-chain hiện tại đa số vẫn thuộc về centralized stablecoin và Ethereum (USDC và USDT chiếm 45%).
Thị phần TVL của các tài sản chuyển từ Ethereum đi các blockchain khác (sử dụng specific cross-chain bridge). Nguồn: Dune Analytics, cập nhật 19/2/2023
Trên những bridge lớn khác (không phải bridge được phát triển từ team làm blockchain) như Stargate hay Celer, TVL của các centralized stablecoin cũng chiếm hầu hết.
Phần lớn TVL của Stargate là USDC và USDT. Nguồn: DeFi Llama
Trong khoảng thời gian tới, Circle sẽ công bố ra mắt giải pháp cross-chain của riêng họ.
Nguồn: Circle
Đối với sự lựa chọn này Circle, trong tương lai cũng có thể là cả Tether và các centralized stablecoin khác sẽ cạnh tranh một cách khốc liệt đối với giải pháp OFT do đảm bảo những yếu tố:
- Authentic: vì được phát hành bởi chính công ty làm ra stablecoin đó.
- Thanh khoản và trượt giá: các công ty này cũng sẽ có thể đảm bảo không bao giờ có thể xảy ra trượt giá do cơ chế quản lý tài sản off-chain và không cần on-chain liquidity pool để thực hiện giao dịch xuyên chuỗi.
- Bảo mật: không cần phải lo lắng quá nhiều liên quan về các vụ hack vì các nền tảng này luôn luôn có khả năng kiểm soát token trong ví một cách chặt chẽ, nghiêm ngặt và đồng thời có thể chặn đường “rửa tiền” của các hackers.
OFT phần nào chỉ có thể cạnh tranh được ở yếu tố mở rộng trên khía cạnh tốc độ và số lượng blockchain hỗ trợ.
Do đấy, OFT và LayerZero sẽ gặp phải cạnh tranh vô cùng lớn ở thị trường centralized stablecoin (chiếm một nửa nhu cầu cross-chain).
Do những nguyên nhân ở phía bên trên, tỉ lệ OFT chỉ có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình tại phân khúc phục vụ nhu cầu cross-chain cho các Dapps là vô cùng cao. Việc này cũng vô cùng thích hợp đối với tầm nhìn của đội ngũ phát triển LayerZero.
Mặc dù vậy nhưng mà trên thực tế ở thời điểm hiện tại, có vô cùng ít các Dapps thực sự có thể có những tác động lớn khi phát triển token của họ qua nhiều blockchain. Trong top 50 token có vốn hoá lớn nhất thị trường (coinmarketcap, cập nhật ngày 19 tháng 2 năm 2023), chỉ có đúng duy nhất dưới 10 dự án (Uniswap, Sandbox, MakerDAO, Ape, BitDAO, Decentraland, AAVE và Axie Infinity) là Dapps, còn lại đều là các nền tảng blockchain và cơ sở hạ tầng.
Không dừng lại ở đó Axie Infinity thậm chí còn phát triển giải pháp cross-chain của riêng họ. Ngoài ra cũng có sự thật rằng, không phải bất cứ một nào dự án cũng có nhu cầu đưa token qua nhiều chain.
Vì thế cho nên vẫn cần thời gian quan sát thêm xu hướng dự án tích hợp OFT.
Nếu anh em thấy thông tin mình cung cấp là hữu ích thì đừng quên chia sẻ cho những anh em khác cùng biết nhé!